Van den Bossche en gemeenten op ramkoers
Voor dertig steden en gemeenten die onvoldoende inspanningen doen om sociale woningen te bouwen, dreigen financiële sancties. Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche (sp.a) plaatst hen onder curatele.
De Panne, Keerbergen, Sint-Martens-Latem, Tremelo, Diest. Het zijn maar vijf steden en gemeenten uit een lijst van dertig die Vlaams minister Van den Bossche op haar zwarte lijst heeft geplaatst. Zij doen onvoldoende hun best om over tien jaar voldoende sociale huisvesting in hun gemeente aan te bieden.
In 2009 vatte Vlaanderen het plan op om tegen 2023 37.000 nieuwe sociale huurwoningen en 21.000 sociale koopwoningen te bouwen en om 6.000 sociale kavels te ontwikkelen. Die ambitie werd netjes verdeeld over de 308 Vlaamse gemeenten en stuk voor stuk kregen ze een groeiritme opgelegd.
Uit een evaluatie van de vordering van de werkzaamheden in de verschillende gemeenten bleek vorig jaar dat er nog veel werk aan de winkel was. Hoewel 42 procent van het totale aantal sociale huurwoningen en een kwart van de sociale koopwoningen al was gerealiseerd of op zijn minst in de steigers stond, bleek dat de verschillen per gemeente erg groot waren.
Krap bij kas
Iets meer dan een derde van de gemeenten zat perfect op schema en een reeks andere had een sluitend plan van aanpak. Maar ruim de helft van de Vlaamse gemeenten bleek eind 2012 niet eens een plan te hebben om hun doelstelling te halen.
Dat de gemeenten krap bij kras zitten, is geen argument. Het geld komt immers van Vlaanderen, de gemeenten moeten enkel de wil op tafel leggen om de sociale huisvesting op hun grondgebied te voorzien.
"Vlaanderen voorziet voldoende budgetten, het is aan de gemeenten en de huisvestingsmaatschappijen om te bouwen. Als ze dat niet op eigen initiatief doen, moeten we hen ertoe verplichten", zegt Van den Bossche. "Om wonen in Vlaanderen betaalbaar te houden, moeten we in de eerste plaats genoeg sociale woningen bouwen."
554 miljoen euro heeft de Vlaamse regering veil voor het project in 2013, tegen 2017 zal dat budget al 764 miljoen euro bedragen. Dus eist Van den Bossche dat de gemeenten een tandje bijsteken.
Toch blijven nog steeds dertig gemeenten in gebreke. 24 gemeenten stuurden een plan in dat ver beneden de norm bleef. Boortmeerbeek, Drogenbos, Keerbergen, Lierde, Maarkedal en Zutendaal stuurden helemaal niet door en hebben nog steeds niet de minste intentie om de spade in de grond te steken.
Die gemeenten worden nu door Van den Bossche onder curatele geplaatst. De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) zal samen met Wonen Vlaanderen onderzoeken wat er misloopt.
Op basis van die bevindingen zal voor elke gemeente een - wellicht andere dan de lokale - huisvestingsmaatschappij aangeduid worden om de bouw van de woningen uit te voeren. Daarbovenop moeten de gemeenten een contract ondertekenen waarin ze hun goede wil op papier zetten.
Niet onder de indruk
Dominique Vansevenant (N-VA), burgemeester van Keerbergen is allerminst onder de indruk. "De minister mag ons zo vaak op een zwarte lijst zetten als ze wil, maar dat ze hier dan eerst eens komt kijken. Keerbergen heeft een hoge bevolkingsdichtheid en is behoorlijk volgebouwd. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat we open ruimte of natuurgebieden aanboren om sociale woningen te zetten?"
Bovendien, zegt Vansevenant, doet Keerbergen wel degelijk zijn best. "Er komt een nieuwe woonwijk en daar zullen ook sociale woningen bij zijn. Het is dus niet dat we er geen aandacht voor hebben, maar we hebben inderdaad geen plan."
Keerbergen kan zich al zeker aan een bezoek verwachten. "Als ze blijven dwarsliggen, volgen er financiële sancties", zegt Van den Bossche. Vlaanderen denkt daarbij aan het intrekken van subsidies voor de intergemeentelijke samenwerking en aan het inhouden van 3 procent van het gemeentefonds.