Wapenwet zorgt voor helft minder Vlaamse doden door vuurwapens

In 2005 kwamen 134 Vlamingen om het leven door een vuurwapen (cijfers van het Vlaams Agentschap voor Zorg en Gezondheid), in 2006 waren dat er nog 89. Dat was het jaar waarin de Belgische regering na de moordpartij van Hans Van Themsche in Antwerpen een strengere wapenwet doorvoerde. Sindsdien moeten potentiële kopers kunnen aantonen dat ze een wettige reden voor vuurwapenbezit hebben.

Na de wet bleef het aantal doden door vuurwapens dalen. In 2008 ging het om 73 doden en in 2010 daalde dat cijfer zelfs tot 68. "Maar vooral de timing van de kentering is opvallend", zegt specialist Nils Duquet van het Vlaams Vredesinstituut. De cijfers omvatten zowel moord en doodslag als zelfmoord en ongevallen.

Zelfdoding

Vooral het aantal zelfmoorden met een vuurwapen heeft een diepe duik genomen. In 2000 beroofden 104 Vlamingen zich met een wapen van het leven. Tien jaar later is dat aantal met meer dan de helft gedaald tot 50. "Als het makkelijker is om aan een vuurwapen te geraken, dan zullen mensen met zelfmoordneigingen hier sneller naar grijpen", zegt Duquet. "En vergeet niet, een wapen is een pak dodelijker dan bijvoorbeeld geneesmiddelen. De precieze impact van de wapenwet op het totaal aantal zelfmoorden is moeilijker in te schatten. Andere factoren spelen uiteraard ook een rol, denk maar aan de crisis."

Net nu in de Verenigde Staten de discussie over wapens is losgebarsten na de moordpartij van Adam Lanza, bewijzen Vlaamse cijfers dat een wapenwet werkt. "In de VS kan zowat iedereen een wapen krijgen", zegt Duquet. "Terwijl wetenschappelijk onderzoek net aantoont dat er doorgaans meer moorden zijn in een land waar het wapenbezit hoger ligt. Een strengere wapenregelgeving is voor de VS een eerste stap om drama's zoals die van vorige week te vermijden."

In België is het helemaal niet meer zo makkelijk om een vuurwapen in huis te halen. Duquet: "Sportschutters, jagers en wapenliefhebbers moeten een hele administratieve procedure doorlopen vooraleer ze een vergunning krijgen. Voor 2006 kon vrijwel elke meerderjarige een vuurwapen kopen, met alle gevolgen van dien."

Wrevel bij handelaars

Wie minder blij is met de wapenwet, zijn de Belgische wapenhandelaars. Sinds de wetswijziging is hun aantal teruggelopen van 204 in 2003 naar 179 in 2007. "De sector heeft het ongelofelijk moeilijk", zegt de Antwerpse wapenhandelaar Benoit Lang. Het was hij die Hans Van Themsche zes jaar geleden een wapen verkocht.

"Nu viseren ze de sportschutters en jagers, maar daar zit het probleem niet. Het illegale wapencircuit is veel gevaarlijker, maar die laat de regering ongemoeid. Denk maar aan de aanslag van Amrani (Nordine, sv) vorig jaar in Luik waarbij vijf mensen om het leven zijn gekomen. Dat was met illegaal oorlogstuig, niet met vuurwapens voor sportschutters. Na de zaak-Hans Van Themsche heeft de regering die wet zonder nadenken gestemd. Ze straffen de liefhebbers, niet de criminelen."

Duquet is het daar niet mee eens. "Die wet ontmoedigt iedereen om een wapen in huis te halen, dat klopt. Maar wie echt gepassioneerd is, kan een vergunning krijgen. Er zijn een aantal hindernissen die je moet overwinnen, maar dat houdt de echte sportschutters of jagers niet tegen. De wapenwet scheidt het kaf van het koren."