Erfenis van 'het rode gevaar' blijft wegen op Duitse linksen

Kipping (35), partijvoorzitster van die Linke, heeft zich er eigenlijk al bij neergelegd. "Ik verwacht niet dat Groenen en SPD op 22 september voldoende stemmen halen om te gaan regeren. De partijtop van de SPD, Peer Steinbrück en Sigmar Gabriel, is nu al de mogelijkheden aan het verkennen van een grote coalitie samen met Merkel. Bij de Groenen gebeurt hetzelfde. Verbazingwekkend eigenlijk. Maar liever dat, dan samen met die Linke aan een rechtvaardiger Duitsland te werken."

Merkels unie van CDU en de Beierse CSU staat in de huidige peilingen rond 40 procent. De huidige coalitiepartner FDP schommelt net boven de kiesdrempel van 5 procent. Groenen en SPD halen voorlopig gezamenlijk niet meer dan 35 procent van de stemmen. Niets staat dus Merkel-III in de weg. Maar zouden SPD en Groenen de deur naar de Linke (schommelt rond de 10 procent) wél openzetten, dan zou er een nieuwe situatie kunnen ontstaan.

Op lager politiek niveau is er al langer een politiek verbond met de SPD, zegt Kipping. In een aantal steden wordt samengewerkt in het bestuur, de deelstaat Brandenburg wordt sinds 2009 geregeerd door een rood-rode coalitie. "Dus het kan wél." Maar op landelijk niveau wil het niet vlotten, beaamt Kipping. De partijleiding van de SPD en ook de Groenen liggen dwars. Politici als Steinbrück en Gabriel willen er niets van weten. Kipping: "Liever zwart-rood, dan rood-rood." Bij de oudere SPD'ers speelt ook nog steeds het 'verraad' van oud SPD-minister Oskar Lafontaine een rol bij hun afkeer. Lafontaine stapte in 2005 over naar die Linke. Wegens gezondheidsproblemen speelt hij overigens geen vooraanstaande rol meer binnen de partij.

Gestapo

Katja Kipping zetelt in het Karl-Liebknecht-Haus in Berlin-Mitte. Het gebouw in de nabijheid van de Alexanderplatz speelde een belangrijke rol in de recente politieke geschiedenis van Duitsland. Ooit de huisvesting van de communisten, die er in 1933 door de nazi's werden uitgeschopt. Vervolgens trok de Gestapo erin. Na de oorlog waren de Duitse communisten terug en werd het 'Haus' het hoofdkwartier van de SED (socialistische eenheidspartij). Na de val van de Muur ging die partij op in de PDS. Daaruit ontstond in 2007 die Linke.

Voormalige DDR-burgers als Lothar Bisky en Gregor Gysi maakten die gehele Werdegang mee. Bisky stierf onlangs, Gysi (65) is nog steeds fractievoorzitter in de Bondsdag. De jurist, die nog regelmatig wordt beschuldigd van al te enge contacten met de Stasi, is een goede debater, die zijn partij deze week bij de laatste parlementszitting voor de verkiezingen "een geweldige aanwinst voor de Bondsdag" noemde. Dat soort opmerkingen levert hem steevast hoongelach op vanuit de bankjes van de andere partijen.

Maar geheel geïsoleerd is die Linke niet. Deze week werd bijvoorbeeld samen met SPD en Groenen - tevergeefs - gepoogd een debat te openen over de afluisterpraktijken van de Amerikaanse geheime dienst NSA. "Aha", klonk het vanuit de bankjes van CDU/CSU en FDP, "is hier rood-rood-groen in de maak?" In verkiezingstijd mogen de gematigde partijen graag wijzen op het 'rode gevaar'.

Rijkentaks

Maar nee, weet ook Katja Kipping in het Karl-Liebknecht-Haus. Rood-rood-groen ligt in het huidige Duitsland nog voorbij de horizon. "Terwijl we toch een handreiking willen doen. We hebben vijf kernpunten uit ons programma waarop we geen concessies willen doen." Die gaan onder meer over het invoeren van een landelijk minimumloon, een betere oudedagsvoorziening en hogere belasting voor veelverdieners; punten die ook bij SPD en Groenen op het verlanglijstje staan. "Daar zouden we overeenstemming over kunnen bereiken."

Over andere zaken zal minder snel een akkoord worden gevonden. Zo is die Linke fel tegen het meewerken aan militaire interventies. Ook eist de partij stopzetting van - de zeer lucratieve - Duitse wapenleveranties aan het buitenland. En het voorstel om miljonairs voor 75 procent te belasten zal ook niet in goede aarde vallen bij SPD en Groenen.

Binnen de Linke werd onlangs hevig gedebatteerd over een mogelijke gedoogrol van een minderheidscoalitie van Groenen en SPD. Gysi is tegen, die wil alleen echt meeregeren, medepartijvoorzitter Bernd Riexinger sluit zo'n rol niet uit. Kipping houdt zich op de vlakte. "Maar ook als we straks weer in de oppositie zitten, kunnen we het beleid mee aansturen. Het thema 'minimumloon' was nimmer een onderwerp bij de andere partijen. Wij hebben het op de agenda gezet."