Australische premier moet mandaat aan partijgenoot geven
Hoe ruw het eraan kan toegaan in de Australische politiek werd nog maar eens gedemonstreerd met het gedwongen vertrek van premier Julia Gillard. In een vertrouwensstemming over het leiderschap van de Labor Partij moest zij het afleggen tegen de man die ze zelf drie jaar geleden ten val had gebracht.
Voormalig premier Kevin Rudd nam wraak met een spectaculaire comeback. Na een periode van groeiende onrust rond Gillard wist hij een meerderheid van de Labor-parlementariërs (57 tegen 45) ervan te overtuigen dat ze met hem aan de leiding meer kans maken bij de verkiezingen die deze zomer worden gehouden. Rudd neemt behalve het partijleiderschap waarschijnlijk ook het premierschap over.
Gillard, de eerste vrouwelijke premier van Australië, verlaat de politiek. Ze zei dat het voortaan voor vrouwen makkelijker zal zijn dezelfde positie te bereiken. "Daar ben ik trots op."
De wisseling van de wacht vormt het sluitstuk van maandenlang geruzie en gemor in sociaaldemocratische gelederen. Gillards dalende populariteit maakte haar partijgenoten nerveus en ondermijnde haar gezag. Peilingen gaven aan dat zij het onderspit zou delven tegen oppositieleider Tony Abbott.
Gillard klaagde dat haar vijanden zich niet alleen bij de oppositie maar vooral ook in haar eigen partij bevonden. Met name de stelselmatige aanvallen van Rudd en zijn aanhangers braken haar op. Haar medestanders beschuldigden Rudd ervan een 'jihad' tegen de premier te voeren om de partijcoup van 2010 te vergelden. Maar zij konden niet voorkomen dat de roep om terugkeer van de charismatische Rudd sterker werd.
Om een einde te maken aan het gezaag aan haar stoelpoten stelde Gillard de partij voor de keuze: zij of Rudd. De verliezer zou uit de politiek moeten stappen. Haar lot werd bezegeld toen mannetjesmaker Bill Shorten, die destijds had meegeholpen aan de val van Rudd, liet weten dat hij nu voor Gillards uitdager zou stemmen.
Gillard verloor de gunst van het publiek ofschoon de economische groei doorzette en werkloosheidscijfers laag bleven. Dat in een tijd dat veel westerse landen worstelen om uit de recessie te kruipen. Zij haalde zich de woede van veel kiezers op de hals met de invoering van een belasting op brandstof voor industriële vervuilers, ondanks haar belofte dat niet te doen.
Of de Rudds terugkeer als partijleider Labor naar een verkiezingszege zal leiden, valt gezien de peilingen te betwijfelen. De partij hoopt met hem in elk geval de schade te beperken. De verkiezingsdatum is vastgesteld op 14 september, maar kan worden vervroegd.