Verontwaardiging 93-jarige slaat bijna miljoen keer aan

De 93-jarige Stéphane Hessel is verontwaardigd. Verontwaardigd over de misbruiken van de grote banken en de financiële wereld, de situatie in Israël, de teloorgang van de sociale zekerheid die na WOII zo zorgvuldig werd opgebouwd, de opwarming van de aarde en de hiermee gepaard gaande ecologische rampen en de uitsluiting van de zwakkeren in de samenleving.

In het 32 pagina’s tellende Indignez-vous! roept Hessel op tot verontwaardiging, het verwerpen van cynisme, en geweldloos verzet. Dat hij hierin slaagt, bewijzen de spectaculaire verkoopcijfers. In drie maanden tijd ging het werk 950.000 keren over de toonbank. Niet dat de oude verzetsstrijder er zijn pensioen mee zal aandikken, want alle opbrengsten gaan naar het goede doel.

“Hessel wijst ons erop dat we niet meer kwaad zijn. We zijn de vechtlust die zo prominent aanwezig was tijdens WOII, verloren”, zegt Karim Bitar van het Parijse Institut des Relations Internationales et Stratégiques. Indignez-vous! wil het tegengif zijn voor de regering-Sarkozy, die volop de kaart trekt van de banken, asielzoekers zonder pardon het land uitzet en het sociale model doet afbrokkelen.”

Indrukwekkend levensverhaal

Het geëngageerde werk verscheen in oktober bij de kleine Zuid-Franse uitgever Indigène in een beperkte oplage van 6.000 stuks. Al snel stootte Hessel het jongste werk van Michel Houellebecq van de bestsellerslijst en intussen staan er ook Europese vertalingen aan te komen.

Dat er ook in België een draagvlak is voor de aanklacht van Hessel, staat vast. Volgens Le Soir zijn er in ons land al meer dan 5.000 stuk van verkocht en zoals Hessel zich uitspreekt tegen de wandaden binnen de financiële sector, zo gingen de mannen van Neveneffecten deze week hun belastinggeld terugvorderen bij KBC, Dexia en Fortis in de kijkcijferhit Basta. Zoals Franse studenten massaal op straat kwamen tegen de besparingen van de regering-Sarkozy, zo protesteerden vorige zondag tienduizenden mensen in Brussel tegen de politieke impasse. “Het passieve publiek ontwaakt”, zegt de Franse filosoof en socioloog Edgar Morin daarover in Le Soir.

“Hessel zegt klaar en duidelijk wat iedereen denkt”, beaamt Colette Braeckman van Le Soir. “Ook in België merk je dat het verzet begint te groeien. Mensen zijn de excessen van het kapitalisme en de politieke besluiteloosheid beu. Het is genoeg geweest. Denk maar aan de actie van de KVS, ‘Niet in onze naam’ had even goed ‘Indignez-vous’ kunnen heten.”

Ook Geert van Istendael, schrijver, publicist en oud-voorzitter van PEN Vlaanderen is niet verbaasd over het wervelende succes. “Hessel beschrijft een algemene morele onrust. In deze tijden, waarin de Europese Unie ons socialezekerheidsstelsel probeert aan te tasten en waarin de bankdirecteurs met ons belastinggeld gaan lopen zonder aan hun eigen riante bonussen te sleutelen, is er nood aan verontwaardiging.”

Dat Hessel het Franse publiek massaal weet te bespelen, heeft ook te maken met zijn charisma en indrukwekkende levensverhaal. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot de joodse Hessel zich aan bij het verzet van generaal de Gaulle, maar in 1944 viel hij in handen van de Gestapo die hem naar de concentratiekampen van Dora en Buchenwald brachten. Daar ontsnapte hij ternauwernood aan de strop en kon hij tijdens een transport naar Bergen-Belsen vluchten door de identiteit aan te nemen van een aan tyfus gestorven medegevangene.

Na de oorlog begint Hessel zijn diplomatieke carrière en schrijft hij ook mee aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, iets waar hij in zijn verdere loopbaan steeds de grootste voorvechter van blijft. Zo spreekt hij zich uit tegen de oorlogsmisdaden in Gaza, de falende Franse asielpolitiek en de groeiende kloof tussen arm en rijk. “Vandaag wil Hessel Frankrijk vooral wakker schudden”, zegt Bitar.

Voor Van Istendael en Braeckman mag er gerust een Belgische Indignez-vous! komen. Wie dat dan moet schrijven? “Ik niet”, zegt Van Istendael. “Ik ben geen verzetsstrijder. Het moet iemand zijn die de gruwel van WO II nog heeft meegemaakt en die de handen in elkaar wil slaan met de jonge generatie die klaar is voor het verzet. Ik wil er gerust aan meewerken.”