Draait Poetin gaskraan dicht?
Europa kan de komende dagen met een gascrisis zitten omdat Vladimir Poetin ermee dreigt vandaag de toevoer richting Oekraïne dicht te draaien. Officieel omdat Kiev voorafbetalingen niet nakomt. Maar volgens analisten speelt zeker mee dat de EU zonet een energie-unie sloot.
Oekraïne en Rusland maken weer ruzie over de levering en betaling van gas. Volgens de Russische gasleverancier Gazprom is Oekraïne nalatig in het vooruitbetalen van Russisch gas. En dus dreigt Gazprom de gaskraan opnieuw dicht te draaien. De Oekraïense energiemaatschappij Naftogaz zegt op zijn beurt dat Gazprom te weinig gas heeft geleverd: 47 miljoen kubieke meter in plaats van de afgesproken 114 miljoen.
Volgens Gazprom heeft Oekraïne nog maar gas voor twee dagen. Betaalt Kiev niet snel, dan stopt het bedrijf met leveren. Dat hebben zowel Gazprombaas Alexei Miller als president Vladimir Poetin aangekondigd. "We hopen dat het niet zover komt maar dat hangt af van de financiële discipline van Oekraïne", aldus Poetin.
Daarmee voegt hij een economische druk toe aan de militaire confrontatie met Oekraïne. Poetin pikt het niet dat Kiev de gebieden in handen van pro-Russische rebellen niet meer van gas voorziet en vindt dat dat "ruikt naar genocide".
Ook herhaalt Rusland hiermee een trucje dat het in de laatste tien jaar al drie keer opvoerde: via vijand Oekraïne Europa afdreigen met gastekorten. Ongeveer een derde van het Europese gas komt uit Rusland en de helft van die toevoer gaat via Oekraïne. "Wanneer Oekraïne niet betaalt, dan kan dat tekorten in heel Europa veroorzaken", meldt de president fijntjes.
President in het nauw
Toch verwachten analisten niet dat het zover zal komen. "Met Poetin weet je echt nooit dezer dagen, maar mij lijkt het dit keer hete lucht, grootspraak van een president in het nauw", zegt dr. Marcel de Haas, Ruslandexpert en luitenant-kolonel op rust. "Wanneer hij opnieuw zo'n gasboycot doorvoert die de EU kan schaden, verliest hij zijn geloofwaardigheid als energieleverancier nog verder."
De Haas wijst er ook op dat sinds de laatste drie boycots voorzorgsmaatregelen zijn genomen. Zo hebben landen grote voorraden aangelegd, kan de EU gas aan Oekraïne leveren, en is er de alternatieve Russische Nordstream-pijpleiding die niet via Oekraïne van Rusland naar Europa gaat.
Specialisten wijzen er ook op dat Rusland jaarlijks 32 miljard euro winst opstrijkt met gasleveringen aan Europa, een potje dat het land niet lichtzinnig zal opgeven, ondanks de woede over economische sancties omwille van het conflict met Oekraïne.
De Haas: "Poetin is vooral kwaad omdat Kiev geen gas levert aan de rebellen, wat natuurlijk nogal logisch is. Als een ander land een stuk van jouw land inpikt zoals hij dat met de Krim deed, ga je niet vrolijk gas blijven leveren aan de rebellen van dat land. Bovendien heeft de EU zonet een energie-unie aangekondigd: een hele set maatregelen om meer samen te werken, energie uit meer verschillende landen te halen en om als één blok met onder andere Rusland te onderhandelen. Ik ben er zeker van dat vooral dat de aanleiding is voor deze nieuwe dreiging."
Voegt Rusland toch de daad bij het woord, dan riskeert ons land weinig. "België neemt zo goed als geen Russisch gas af. Op lange termijn zou er eventueel wel een effect op de prijs kunnen zijn", zegt energiespecialist André Jurres.
Op initiatief van de Europese Commissie komen de Russische en Oekraïense energieministers maandag alvast naar Brussel om een oplossing te zoeken voor het nieuwe geschil over de gasleveringen.
►10