De NMBS, ook voor bio-energie en pintjes
Een bio-energiebedrijf, een ziekenfonds, een brasserie. De federale regering opent de jacht op de 74 dochterfilialen van de NMBS. Die zijn zo ondoorzichtig dat de NMBS zelf geen duidelijke lijst kan voorleggen.
De NMBS blinkt nooit uit in transparantie, maar soms overtreft de spoormaatschappij zichzelf. Sinds minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) de oorlog verklaarde aan de dochterbedrijven van de NMBS, mogen woordvoerders het onmogelijke uitleggen: de NMBS kan niet zeggen welke bedrijven er precies in haar enveloppe zitten. "Een update van alle dochterondernemingen is niet beschikbaar", zegt woordvoerster Frieke Neyrinck.
Je ziet ze niet, maar ze zijn er wel. Uit het recentste jaarverslag blijkt dat de NMBS in 2013 het aantal filialen terugbracht van 114 tot 87. Onder meer Rheinkraft, Coil Terminal en Charleroi Dry Port werden uit de consolidatiekring gehaald. Sindsdien zijn er verschillende belangen verkocht en gecreëerd.
Minister Galant is het waas van geheimzinnigheid rond de filialen beu. Samen met CEO Jo Cornu is ze van plan een werkgroep op te richten die de bijhuizen in kaart brengt en doorlicht. "Er heerst bij de NMBS een beleid van: we verstoppen ons en we zeggen niets. Maar we gaan de waarheid naar buiten brengen en het zal pijn doen", zei Galant in de Kamer.
De NMBS valt onder de controle van de staat, maar haar dochterondernemingen veel minder. Een rapport uit 2011 van het Rekenhof toont aan dat er tussen de dochters heel wat ondoorzichtige geldstromen vloeien.
Wat opvalt is dat de NMBS ook een eigen brasserie heeft, inclusief sigaarlounge, tegenover het Brusselse Zuidstation. 'Midi Station' wordt geëxploiteerd door Euro Immo Star, een dochteronderneming van Eurostation, dat zelf een dochter van de NMBS is. Eurostation treedt regelmatig op als bouwheer voor nieuwe stations. Wat die geldstromen betreft: tot voor kort kon Eurostation elke claim van benadeelden doorschuiven naar de holding boven de NMBS. De opbrengsten mocht het zelf houden.
De NMBS en Infrabel hebben de voorbije jaren verschillende filialen ontbonden. Deze week raakte bekend dat Syntigo, een IT-filiaal van Infrabel, in slechte papieren zit. Omdat Syntigo zonder herkapitalisatie niet levensvatbaar bleek, werd Infrabel om een herkapitalisatie van 33 miljoen euro gevraagd. De spoornetbeheerder ging daar echter niet op in.
Infrabel is ook van plan om zijn belang in het Brussels Wood Renewable (BWR) te verkopen. BWR wekt bio-energie op door houtafval te verwerken. Het bedrijf zou de houten dwarsliggers van Infrabel verhakselen. Alleen: zes jaar later is BWR nog altijd niet opgestart.
Erfenis
Volgens Galant zijn niet de CEO's, maar wel de voorbije politieke regeringen verantwoordelijk voor de versplintering. Zij plaatsten hun eigen partijleden in de bestuurs-en directieraden. Heel wat filialen zijn dan ook een historische erfenis, zegt Galant, die er met de grove borstel wil doorgaan. Dat sommige filialen nu geleid worden door toplui van MR-signatuur, houdt de Franstalige liberale niet tegen. "Ik kan u verzekeren dat er taboes zullen sneuvelen", zei Galant tijdens een persbriefing op haar kabinet.
Critici beweren dat Galant niet helemaal onpartijdig optreedt. Haar kabinetschef, Dominique Offergeld, werd ooit opzijgezet zijn door Jean-Claude Fontinoy, de voorzitter van de raad van bestuur bij de NMBS. Fontinoy behoort tot het kamp-Reynders binnen MR, terwijl Galant eerder aansluit bij de clan-Michel.