Doe je collega vrije dag cadeau
Een collega met een ziek kind je overschot aan vakantiedagen schenken. Volgens MR en cdH, die een wetsvoorstel klaar hebben, een mooie daad van collegialiteit. Al is het niet zo simpel als het lijkt.
Zowel de MR als cdH hebben een wetsvoorstel klaar dat het mogelijk moet maken om, anoniem, verlof door te geven aan collega's. Voor de MR zou dat enkel mogelijk zijn voor een collega met een kind onder de 21 jaar dat ernstig ziek of gehandicapt is, of een zwaar ongeval heeft gehad. De cdH ziet nog bijkomende gevallen mogelijk, zoals het overlijden van de wettelijke partner, of voor de palliatieve zorgen van een naaste.
Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) wil het voorstel toetsen binnen de discussies over werkbaar werk. "Vandaag bestaan er al verschillende redenen voor het opnemen van verlofdagen. Zo is er de mogelijkheid tot rouwverlof, mantelzorg, pleegzorg, adoptie, ouderschapsverlof, palliatief verlof en geboorteverlof. We moeten nagaan wat mogelijk of wenselijk is om uit te breiden, rekening houdend met de budgettaire ruimte", zegt Peeters.
De vakbonden zijn niet meteen gewonnen voor het wetsvoorstel. Ze vinden dat het de rol is van de sociale zekerheid om in dergelijke gevallen tussenbeide te komen. Werkgeversorganisatie Unizo toont zich pragmatischer: "Principieel hebben we niet echt een bezwaar, zolang dit natuurlijk kostenneutraal blijft voor de werkgever", zegt woordvoerster Sanderijn Vanleenhove. Maar ze merkt enkele praktische bezwaren op. Het recht op de wettelijke vakantiedagen, twintig dagen per jaar, is vandaag 'onvervreemdbaar'. De werknemer kan er geen afstand van doen, ook al zou hij dit willen.
Daarnaast heb je het financiële aspect. De regels voor de berekening van het enkel en dubbel vakantiegeld zouden licht moeten worden aangepast. Je zou ook moeten regelen welk loon of vakantiegeld de werknemer tijdens de overgedragen vakantiedag betaald krijgt. Als dat het gewone loon is en dit loon ligt hoger dan dat van de werknemer die de vakantiedag overdraagt, heb je kleine kosten.
Frankrijk als voorbeeld
Arbeidspsycholoog Frederik Anseel (UGent) noemt het huidige wetsvoorstel niet doordacht. "Het voorstel is bricolage. Begrijp me niet verkeerd, ik heb niets tegen een debat erover. Werknemers meer autonomie gunnen omtrent hun vakantiedagen, werkuren: allemaal goed. Maar doe het dan in een bredere context, en niet in haastwerk dat rammelt. Want waarom zou dit enkel mogen voor collega's met kinderen, bijvoorbeeld? Mantelzorg is breder dan dat." Bovendien ontslaat het de werkgevers niet van hun sociale verantwoordelijkheid, vindt Anseel. "De druk enkel bij de werknemers leggen, kan niet."
In 2014 bevonden 394.800 werknemers in België zich in loopbaanonderbreking, tijdskrediet of thematisch verlof en werkten ze dus niet voltijds. Het blijkt vooral een vrouwenzaak (67,6 procent van de onderbrekers) te zijn.
Een dergelijk systeem van overdracht van vakantiedagen bestaat al in Frankrijk. Daar is het mogelijk om in zeer welbepaalde gevallen verlof door te geven aan een collega. Een initiatief dat internationale aandacht kreeg, was het geval van de werknemer bij het openbaar vervoer in de Zuid-Franse stad Nice. Karim Zaouai kreeg maar liefst 362 vakantiedagen cadeau van zijn 250 collega's. Die wilden hem helpen toen zijn echtgenote een hersenbloeding had gekregen, net voor de bevalling van hun tweede kindje.