'We willen solidair zijn, maar maat is vol'

Afgelopen zomer onderhandelde Waals energieminister Paul Furlan (PS) met Nederland en Luxemburg over de transactie. Het gaat om de verkoop van de waarde van een dosis schone energie goed voor 30 miljoen euro per jaar. De Europese klimaatdoelstellingen leggen lidstaten namelijk tegen 2020 een verplicht aandeel hernieuwbare energie op. Luxemburg en Nederland lijken dat niet te gaan halen. In de cijfers zou dat door een Waalse aankoop makkelijker gaan.

Maar de zet veroorzaakt verbazing omdat tussen de Belgische overheden nog altijd onderhandelingen lopen over wie hoeveel hernieuwbare energie moet produceren, wie welke opbrengsten uit de emissiehandel krijgt en wie hoeveel CO2-uitstoot moet realiseren tegen 2020.

In totaal ligt de Belgische doelstelling voor hernieuwbare energie op 13 procent. Maar ook na vijf jaar bakkeleien, liggen de deeldoelen per gewest nog altijd niet vast. Wallonië ziet nu dat nu al 13 procent van zijn energiemix hernieuwbaar is en Furlan biedt 0,5 procent aan het buitenland aan, goed voor een waarde van in totaal 150 miljoen euro tegen 2020. Dat wil zeggen dat Wallonië uit gaat van een doelstelling van 12,5 procent groene energie tegen 2020.

"Voorbarig", reageert Brussels minister van Energie Céline Frémault (cdH), die sinds januari de onderhandelingen leidt. "Vooraleer je het kunt hebben over een overschot, moet Wallonië eerst een doelstelling hebben. Die zijn er nog altijd niet door de grote onenigheid."

Daardoor slaat ons land al een tijdje een modderfiguur in de internationale klimaatonderhandelingen, die eind dit jaar in Parijs zouden moeten resulteren in een nieuwe VN-klimaatdeal. Onlangs kreeg ons land daarover een veeg uit de pan van China en de Verenigde Staten.

Koehandel over lasten en lusten

De reden van de blokkering is volgens ingewijden dat Vlaanderen en Wallonië onverzoenbaar blijken in de koehandel over lasten en lusten. Groene energie produceren is een van de lasten, centen uit de handel in uitstootrechten voor vooral de zware industrie behoren dan weer tot de lusten.

Milieuorganisaties eisen dat er voor de top in Parijs eindelijk een akkoord is en de ministers beweren dat ze dat ook heel belangrijk vinden. Volgende week staat alweer een rondje gepland en komt de zet van Furlan aan bod.

Die ontkent met klem dat hij het water tussen de regio's nu nog dieper maakt. "Het klopt dat er nog geen officieel cijfer is, maar alle technische rapporten hebben het wel degelijk over 12,5 procent voor Wallonië", zegt Furlan. Voor Vlaanderen, dat in 2014 aan 5,7 procent groene energie zat, zou dat ongeveer 10,5 procent worden.

Furlan: "Vlaanderen kan ons overschot dus goed gebruiken. We hebben het dan ook aangeboden aan Vlaams minister Joke Schauvliege (CD&V), maar niet gratis. Die hernieuwbare energie heeft een marktwaarde en de Waalse consument betaalt hierdoor ook iets meer op zijn energiefactuur. Daarom willen wij dat overschot wel in de 'federale pot' stoppen, maar dan wel in ruil voor een gelijk bedrag uit de opbrengst van de verkoop van uitstootrechten aan de zware industrie. Dat wil de minister niet. Vandaar dat wij al eens horen in het buitenland. We zijn niet van plan de waarde van dit groen kapitaal te laten verdampen an andere regio's in Europa doen dit ook."

Afgaan als een gieter in Parijs

Tegelijkertijd ziet Furlan de stap als een poging de zaak te deblokkeren. "De maat is vol, wij wachten nu al vijf jaar op een akkoord en dreigen in Parijs opnieuw af te gaan als een gieter. Ik wil hiermee vooral Vlaanderen tot actie aanzetten."

Schauvliege bevestigt dat Vlaanderen Furlans voorstel niet ziet zitten, "omdat wanneer we de ene last aan de andere lust gaan koppelen, het allemaal nog complexer wordt".

Het kabinet van Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom (Open Vld) reageert dat het principe van de verkoop een goed principe is, omdat iedereen zo elkaars sterkte gebruikt. "Maar we hebben uiteraard eerst een intern akkoord nodig", zegt woordvoerder Kristof Windels.

Federaal energieminister Marghem (MR) geeft geen commentaar. De weg naar Parijs lijkt nog lang.