Meer jobs, maar bijlange niet genoeg

Minder werkzoekenden, meer economische groei, en tal van vacatures die moeizaam ingevuld raken. Het lijkt goed te gaan met de economie, maar toch blijft één cijfer hardnekkig tegenvallen. Dat is de werkzaamheidsgraad, of de teller die aangeeft hoe groot de groep mensen is die effectief aan de slag is. Die graadmeter klokt af op 67,5 procent, een percentage dat nagenoeg status quo blijft. En dat terwijl in Europees perspectief de werkzaamheidsgraad 71,5 procent bedraagt, en licht stijgt.

De verklaring? In het derde kwartaal van 2016 waren er volgens de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) precies 70.906 meer mensen aan de slag dan twee jaar geleden, bij de start van de regering-Michel. Maar in diezelfde periode groeide de Belgische bevolking ook met 80.000 aan. Het aantal nieuwe jobs dekt die aangroei dus niet.

De ambitie van de regering luidt dat ze tegen het einde van deze legislatuur een werkzaamheidsgraad van 73,2 procent wil halen. Mocht België de Vlaamse werkzaamheidsgraad van 71,9 procent hebben, dan was die doelstelling haalbaar. Het probleem is dat de landelijke barometer sterk naar beneden wordt getrokken door het Waals Gewest (61,5 procent) en het Brussels Gewest (58,7 procent).

Op het kabinet van minister van Werk Kris Peeters (CD&V) wordt echter gewezen op het feit dat de cijfers licht vertekend zijn. "Er is niet enkel het verschil per gewest, dat was er altijd al. Maar er zit ook nog een verschil in de cijfers voor de leeftijdsgroep van de oudere werknemers. Die zullen de komende jaren langer aan de slag blijven. Wat de werkzaamheidsgraad zal doen stijgen, zeker vanaf 2019", zegt woordvoerster Miet Deckers.

Het is ook nog uitkijken naar de uiteindelijke impact van de taxshift, maar volgens studies van het Federaal Planbureau en de Nationale Bank kunnen de verschillende maatregelen 45.000 tot 64.500 nettojobs opleveren tegen 2021. Ook de verlaging van de vennootschapsbelasting zou een positief effect moeten hebben op de tewerkstelling.

Gerichte lastenverlaging

Groen-parlementslid Evita Willaert betwijfelt dat. "De werkzaamheidsgraad in België is nog steeds lager dan bij de start van de regering-Michel. Er zijn niet meer mensen aan het werk, ondanks de lagere loonkost."

Voor Willaert is het duidelijk dat de regering faalt: "De balans is negatief. Tegen alle logica in kiest de regering voor een lineaire lastenverlaging, terwijl een gerichte verlaging voor de laagste lonen veel doeltreffender en veel goedkoper is. Het beleid dat hier uitgewerkt wordt, zal de competitiviteit van de bedrijven versterken, maar biedt geen enkele garantie dat we eindelijk meer mensen aan het werk krijgen."

Bovendien zijn de bijgekomen jobs onvoldoende duurzaam, merkt Willaert op. "Er komen jobs bij, maar dat zijn vooral (flexi)jobs voor mensen die al een job hebben. De regering zou de lastenvermindering ook voorwaardelijk moeten maken, zodat bedrijven er effectief jobs mee creëren. Nu krijgen zij gewoon een blanco cheque."

Vertragingseffect

Stijn Decock, hoofdeconoom van de werkgeversfederatie Voka, nuanceert de aanklacht van Groen. "Je hebt in België de voorbije 10 jaar een veel sterkere bevolkingsgroei gekend dat in de omringende landen.

"Ten tweede is de vergelijking ook niet helemaal correct. België is qua werkgelegenheid minder gezakt in de crisisjaren dan andere landen. Deels omdat wij meer tewerkstelling in de overheid hebben en men die tewerkstelling tijdens de crisis heeft aangehouden."

Bovendien, stelt Decock, treedt er ook een vertragingseffect op. Veel van de beslissingen die de regering heeft genomen - loonlastenverlaging, indexsprong - moeten nog hun impact hebben.

Arbeidsmarktspecialist Jan Denys van dienstengroep Randstad heeft dan weer bedenkingen bij de opmerking alsof flexi-jobs minderwaardig zouden zijn. "Dat zou het geval zijn mocht blijken dat ze gebruikt worden om bestaande banen te vervangen. Maar dat is niet het geval."

Deze week debatteert de commissie sociale zaken over deze agendapunten.