Facebook wil minder fakebook worden
Mark Zuckerberg kondigt maatregelen aan om vals nieuws op Facebook tegen te gaan. Sinds twee weken wordt de website ervan beschuldigd een platform te zijn voor verzonnen artikels, die de Amerikaanse verkiezingen beïnvloed zouden hebben.
Met de hulp van factcheckers en nieuwe tools, waarmee gebruikers valse berichten als dusdanig kunnen markeren, wil het Facebook-opperhoofd de nepnieuwsstroom een halt toeroepen. In aanloop naar de verkiezingen werden verzonnen artikels van niet-geverifieerde websites volop gedeeld op Facebook. Zoals: 'Paus Franciscus schokt de wereld, steunt Donald Trump als president' of 'Hillary Clinton roept op tot burgeroorlog als Donald Trump verkozen wordt'. Volgens critici heeft dat de overwinning van Trump in de hand gewerkt.
Vorige week deed Zuckerberg de verwijten nog af als onzin, maar dit weekend stelde hij in een post op zijn eigen pagina zijn mening dus bij. "We nemen desinformatie ernstig", stelt de CEO nadrukkelijk. "Ook al is het percentage van foute info relatief, toch hebben we nog een stevige weg te gaan."
Zuckerberg wil inzetten op strengere filters, door algoritmes om zulk fout nieuws op te sporen bij te werken. Maar hij kijkt ook naar de gebruikers: met een duidelijk zichtbare tool om valse artikels te rapporteren wil hij de Facebook-community aanmoedigen om zelf een rol te spelen. Artikels met zo'n markering krijgen een waarschuwingslabel.
De post van de Facebook-CEO blinkt niet uit in concrete maatregelen, ziet ook Michaël Opgenhaffen, docent nieuwe media (KU Leuven). "Zulke maatregelen zijn altijd een beetje vaag. Het is moeilijk om concreet te maken hoe streng je gaat zijn. Maar zijn post dwingt Zuckerberg er wel toe te handelen: hij kan de verwijten niet langer naast zich neerleggen."
Kleur bekennen
Het opvallendst is dat de kopman van het socialemediabedrijf ook zegt met externe factcheckers te gaan samenwerken. "Er zijn verschillende, gerespecteerde factchecking-organisaties", stelt Zuckerberg. "We hebben contact gezocht met enkele van hen, en willen nog veel leren." Een half jaar geleden ontsloeg Facebook net het team journalisten dat TrendingTopics beheerde, omdat een algoritme minder partijdig - lees: minder links - zou zijn.
"Zuckerberg bekent kleur: die maatregel bleek overdreven te zijn", stelt Opgenhaffen. "Opnieuw factcheckers gebruiken en terugbuigen op de kennis van zaken waarover goed getrainde journalisten beschikken, is dan ook een lovenswaardig voorstel. Op die manier kan ook het onderscheid gemaakt worden tussen vals nieuws en opiniërende stukken of satirische artikels van bijvoorbeeld De Speld of De Rechtzetting. Als die zouden verdwijnen, kun je van censuur spreken."
Al houdt het natuurlijk ook een risico in, erkent hij. "Een algoritme zal minder kritiek krijgen en is altijd neutraler, soms misschien zelfs juister dan een menselijke inschatting." Toch denkt Opgenhaffen dat de nieuwe maatregelen een positieve impact zullen hebben. "Enkele jaren geleden heeft Facebook ook met succes de clickbait-plaag weten in te perken. Volgens mij meent Zuckerberg het ook nu: die valse nieuwsberichten zijn noch commercieel, noch wat betreft imago goed voor zijn bedrijf."