Direct naar artikelinhoud

'Waarom zou hij liegen?'

Tijdens de Winterspelen van Sotsji in 2014 werkte Peter Van Eenoo, directeur van het dopinglab in Gent, samen met zijn Russische collega Grigory Rodchenkov. Waren er toen al aanwijzingen van fraude?

Van Eenoo had geen idee dat naar schatting honderd gedopeerde urinestalen van Russische atleten, onder wie tenminste vijftien medaillewinnaars, 's nachts via een even ingenieus als doortrapt systeem door de geheime dienst werden verwisseld voor schone urinestalen. Hij was toezichthouder van het lab in Sotsji.

U daagde journalisten tijdens een bezoek aan uw lab uit verzegelde flesjes te openen: 'Wie het flesje kan openen, krijgt van de fabrikant een miljoen euro.' Hoe is het de Russische geheime dienst gelukt?

"Ik ben er extreem verbaasd over. De dop is de zegel van de fles. Het enige dat ik mij kan inbeelden, is dat ze de schroefdoppen van de flesjes van tevoren apart hebben laten produceren. Dan breek je ze open, zoals wij ze openbreken, met een hamer. Je klopt het plastic kapot. En daarna doe je er gewoon een nieuwe dop op, met hetzelfde serienummer.

"Het organisatiecomité heeft al die flesjes aangekocht voor de Spelen. Dus ze weten ook welke nummers ze hebben binnen gekregen. Stel: je koopt 3.000 flesjes van nummer 1 tot 3.000. Dan laat je extra schroefdoppen maken van 1 tot 3.000. Dat is het enige systeem dat ik me inbeelden. Als het zo is gegaan, maak ik me niet zo veel zorgen.

"Is men erin geslaagd de verzegeling te verbreken zonder dat het te zien is, en is daarna diezelfde schroefdop opnieuw gebruikt, dan zitten we met een veel groter probleem. Dan zou een enkele official het misschien ook kunnen doen. Dan is er geen rechtszekerheid meer over de inhoud van een staal. Dan kan elke atleet zeggen: dat is niet mijn urine die in de staal zit."

Is u iets verdachts opgevallen tijdens uw werk in het lab van Sotsji?

"Ik heb toen niets gemerkt. Achteraf kijk je wel anders tegen sommige dingen aan. Normaal is een lab tijdens de Spelen 24 uur per dag open. Er wordt continu gewerkt. Voor het lab van Moskou was Sotsji geen grote opdracht. Het is een van de grootste labs te wereld. Ze analyseren 20.000 stalen op jaarbasis, routinematig binnen drie tot vier dagen. Ze konden tijdens de Spelen alles af in twintig uur. Op dat moment dacht ik: dit is super professioneel georganiseerd.

"Nadien kun je je afvragen of dat niet vanaf het begin de bedoeling was, zodat er een bepaalde tijdzone was waarop niemand in het lab was en men de handen vrij had om dit type verboden dingen te doen.

"Ook zat het gebouw van de Russische veiligheidsdienst op het olympische terrein vlak naast het lab. Die olympische site was niet verschrikkelijk groot. Je moet de veiligheidsdienst ergens onderbrengen. Maar waarom lagen die gebouwen naast elkaar? Je begint het je nu af te vragen."

Wat voor man is Grigory Rodchenkov, de voormalige baas van het Russische dopinglab? Gelooft u zijn relaas in The New York Times?

"Hij is een van de slimste wetenschappers in ons vakgebeid. Hij stond zeer goed bekend als antidopingwetenschapper. Hij had een grondige kennis van wat werd gebruikt en hoe het te detecteren. Het is ook een belezen man, die veel afwist van Russische literatuur. Hij kon een verhaal ook wel eens aangedikt vertellen.

"Ik zie geen reden waarom hij hierover zou liegen. Hij brengt zijn leven in gevaar. Ik denk niet dat hij ooit terug kan naar Rusland. Binnen het WADA (het wereldantidopingagentschap, VK) heeft hij ook weinig vrienden. Hij heeft de boel de ganse tijd belazerd en hij heeft deze uitlatingen niet gedaan bij het WADA maar in de pers. Hij heeft in feite alle bruggen opgeblazen, van de antidopinggemeenschap tot in Rusland. Ik zie niet waar hij heen wil of wat zijn mogelijkheid is hier voordeel uit te halen."

Verwacht u dat een andere bron zijn verhaal kan steunen? Twee andere antidopingofficials zijn in februari onder onduidelijke omstandigheden gestorven.

"Hij heeft moeten vluchten voor zijn leven, zegt hij. Als ik zijn verhaal lees, is het plan in heel beperkte kring uitgevoerd. De Times spreekt van twee personen. Er zullen elementen zijn die door andere personen bevestigd kunnen worden. Maar als wat geïnsinueerd wordt waar is en je zet je leven op het spel door hier openlijk iets van te zeggen, wordt het denk ik moeilijk het verhaal geverifieerd te krijgen."