Flinterdun akkoord over vluchtelingen
De landen van de Europese Unie verplichten zich er de volgende twee jaar toe 120.000 vluchtelingen over te nemen die nu nog in Italië en Griekenland zitten. Het verzet van Hongarije, Slowakije, Tsjechië en Roemenie tegen de Europese asielquota werd gisteren door de andere landen overstemd. Over de 54.000 vluchtelingen in Hongarije blijft onduidelijkheid.
Al na twee uur overleg met de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken besloot de Luxemburgse voorzitter dat de herverdeling van de 120.000 vluchtelingen met een stemming moest worden doorgeduwd. "Ik weet dat de critici roepen dat dit Europa verdeelt, maar er is sprake van een noodsituatie aan de grenzen", zei de Luxemburgse minister Asselborn (Europese Zaken) na afloop van de vergadering.
Van belang was ook dat Hongarije, Tsjechië, Slowakije en Roemenië zelf op een stemming aandrongen. Dat geeft de vier de mogelijkheid - alsook Finland, dat zich onthield van stemming - thuis te vertellen dat ze hun verzet niet hebben gestaakt maar moesten buigen voor de meerderheid. Ook deze tegenstemmers moeten de hun toebedeelde aantallen asielzoekers opnemen.
'Europees dictaat'
Officieel gaat het om 'vrijwillige quota', maar ze worden wel bindend opgelegd. De Slowaakse premier Robert Fico, een socialist, liet al weten dat "zolang hij premier is, hij dit Europees dictaat niet zal respecteren". In theorie kan Europa landen die weigeren, boetes opleggen, in de praktijk is dat niet evident. "Dan moet dit land voor het Europees Hof van Justitie komen", legt professor Hendrik Vos (UGent) uit. "Een procedure die jaren kan aanslepen. Er bestaat nu eenmaal geen Europese politie die een vluchteling kan begeleiden tot aan zijn huis in Slowakije."
Volgens staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) was het hoog tijd dat de Europese solidariteit ook eens andersom begon te werken. "Van het oosten naar het westen, niet altijd van het westen naar het oosten." Hij doelde daarmee op de ruimhartige subsidies die de tegenstanders van het plan van Europa krijgen. "Zij ontvangen in één maand evenveel asielzoekers als wij in één dag." De komende twee jaar moet België 4.450 vluchtelingen opvangen. Voorlopig houdt Francken wel de boot af. "Wij kunnen nu onmogelijk meer doen."
Van de 120.000 over te plaatsen asielzoekers komen er 50.400 uit Griekenland en 15.600 uit Italië. Voor de beslissing over de verdeling van de overige 54.000 mensen, die oorspronkelijk uit Hongarije zouden komen, is een jaar uitstel verleend. Het is wel de bedoeling dat ook deze tweede groep in Griekenland en Italië wordt gezocht. Als een andere Europese lidstaat in de frontlijn van een migratiestroom komt te liggen, kan die een derde begunstigde zijn.
Wie welke vluchtelingen wanneer zal opvangen, is nog niet uitgeklaard. In de tekst staat nu de vage omschrijving "dat talenkennis of andere individuele kenmerken, zoals familiale, culturele of sociale banden zullen meespelen bij de spreiding van de vluchtelingen". "Elk land zal ook moeten laten weten aan Griekenland en Italië hoeveel vluchtelingen het op een bepaald moment kan opnemen", analyseert Europa-kenner Hendrik Vos nog. "Welke criteria er dan gelden, is niet erg duidelijk. Het lijkt dus allemaal een beetje improvisatie te gaan worden."
Vanavond buigen de regeringsleiders zich nog over andere zaken, zoals de versterking van de Europese buitengrenzen. De Commissie pleit voor Europese grens- en kustwachten, maar veel landen voelen er niets voor de controle over hun grenzen uit handen te geven. De leiders zullen voorts Griekenland en Italië onder druk zetten werk te maken van een snelle en deugdelijke registratie van de asielzoekers in hun land. Staan ze geen Europees toezicht ter plekke toe, dan kan de herverdeling van vluchtelingen worden opgeschort.
► 2-5