Alleen N-VA wil nog snijden in sociale zekerheid

Waar moet een regering, na acht crisisjaren, geld blijven zoeken om de begroting op orde te krijgen? Nieuwe belastingen heffen? Dat ligt heel gevoelig voor een centrumrechtse coalitie. Knippen op veiligheidsdepartementen als Justitie, Binnenlandse Zaken en Defensie evenzeer door de terreurdreiging.

De miljardenpot van de sociale zekerheid dan maar verder aanpakken? De regering heeft al stevig gesneden in de sociale uitgaven. Om maar een paar besparingsmaatregelen te noemen: de pensioenleeftijd wordt opgetrokken, de inschakelingsuitkeringen voor jongeren zijn nog verstrengd, het tijdskrediet is afgebouwd.

Voor N-VA moeten die besparingen doorgezet worden. Volgens de partij is er in een land met een overheidsbeslag boven 50 procent per definitie nog ruimte voor bezuinigingen op de sociale zekerheid. Er wordt verwezen naar Nederland en Duitsland, waar het overheidsbeslag een eind lager ligt. "Dat zijn toch geen sociale kerkhoven."

Bevriende organisaties

Waar er dan precies gesneden moet worden wil de partij voorlopig niet zeggen. "Alles wat daar vandaag over in de krant staat, krijgen we er morgen nooit meer door aan de onderhandelingstafel." Het uitgangspunt is echter duidelijk: "Er worden nog te veel uitkeringen uitgedeeld in ons land. Daar moet beter op toegezien worden."

In het programma van N-VA staat een beperking van de uitkeringen in de tijd. De Vlaams-nationalisten zijn realistisch genoeg om te beseffen dat deze maatregel er tijdens deze regeerperiode niet zal doorraken. Maar ze willen wel zo hard doorduwen om meer mensen sneller aan het werk te krijgen en langer aan het werk te houden.

Strategisch gezien bevindt N-VA zich in de gemakkelijkste positie. De partij leidt geen sociaal departement. Pensioenen is voor MR met Daniel Bacquelaine, werk voor CD&V met Kris Peeters en gezondheidszorg voor Open Vld met Maggie De Block. N-VA kiest daarom voor het offensief, de andere coalitiepartners voor het defensief.

Vooral de CD&V dan, waar de bevriende organisaties ongerust over de schouder meekijken. De christendemocraten benadrukken dat extra besparingen niet aan de orde zijn. De uitgaven in de sociale zekerheid zullen tussen nu en 2019 al minder snel stijgen dan de economische groei, met iets meer dan 1 procent. Vroeger was dat 4,5 procent.

Deze groei nog verder afremmen is geen optie aangezien de maatschappelijke noden alsmaar groter worden. Door de vergrijzing hebben steeds meer mensen zorg nodig en het aantal chronisch zieken neemt toe. Dat er een paar miljoenen euro's efficiëntiewinsten te boeken zijn, daar wil CD&V nog in meegaan, maar geen miljarden.

Hetzelfde geldt voor Open Vld. De liberalen zijn in principe voor een kleinere sociale zekerheid, maar blijven snijden willen ze niet, zeker niet tijdens de huidige regeerperiode. De Block dreigt daardoor aan populariteit in te boeten. Zij heeft al meermaals gereageerd dat ze "niets meer in haar zakken of in haar schuiven heeft zitten".

Het departement Volksgezondheid moet deze legislatuur 3,2 miljard euro besparen. Vandaag zit De Block aan de helft. "We willen niet in het verhaal terechtkomen dat Maggie grote groepen van patiënten moet treffen. Aan de structuren van de gezondheidszorg kan nog wat verbeterd worden, maar veel meer zien we nu niet."

Patstelling

Het gevolg is een patstelling. En dan blijft het sowieso nog een open vraag of de geplande besparingen er daadwerkelijk komen. In de taxshift zit bijvoorbeeld een besparing van 300 miljoen op de ziekteverzekering en 400 miljoen op de pensioenen tegen 2018. Niemand weet vandaag precies waar dat geld vandaan moet komen.

De vakbonden zijn ondertussen naar het Grondwettelijk Hof gestapt om de verhoging van de pensioenleeftijd te laten vernietigen. Ze vechten ook de verstrenging van de regels voor het vervroegd pensioen en het optrekken van de leeftijd voor het overlevingspensioen aan. De strijd om de sociale zekerheid is lang niet voorbij.

Een hooggeplaatste N-VA'er: "Het gaat nog pijn doen."