Stakingsrecht op helling?
Een verbod op wilde stakingen. Dat is de kern van een wetsvoorstel dat de Senaatscommissie Financiën en Economie eergisteren heeft goedgekeurd. De tekst is controversieel, want volgens sommige partijen zet die het stakingsrecht op de helling.
1. Wat staat er in de tekst?
Het wetsvoorstel is bedoeld om wilde stakingen een halt toe te roepen om zo de continuïteit van de dienstverlening in overheidsbedrijven te waarborgen, op straffe van een financiële sanctie voor het overheidsbedrijf.
Overheidsbedrijven moeten in een sociaal protocolakkoord bepalingen opnemen die wilde stakingen uitsluiten. Dat protocol wordt ingeschreven in de beheersovereenkomst die ze met de overheid sluiten.
2. Waarom komt er een wettelijk initiatief?
Bij overheidsbedrijven zoals de NMBS bestaan vandaag al stakingsprotocollen, die wilde stakingen moeten voorkomen. Maar die stakingsprotocollen zijn juridisch omstreden. Vandaar de wens van onder meer CD&V, Open Vld en N-VA om een wettelijke regeling te treffen.
3. Welke zijn de gevolgen van een wettelijke regeling?
In ons land heeft vandaag iedereen het recht om het werk neer te leggen, ongeacht het feit of een staking al dan niet vooraf werd aangemeld door vakbonden. Dat is het algemeen geldende principe in de private sector, dat ook in de publieke sector wordt gedoogd. Het wetsvoorstel wil dat principe voor overheidsbedrijven terugdraaien.
4. Wordt het stakingsrecht dan ingeperkt?
Ja. Spontane stakingen zoals de voorbije jaren bij het openbaar vervoer zullen niet meer mogelijk zijn. Bij overheidsbedrijven zal alleen nog kunnen worden gestaakt als het protocol wordt gevolgd, waarbij bepaalde termijnen in acht moeten worden genomen voordat er gestaakt kan worden. Het wetsvoorstel zet de deur open voor tuchtstraffen, inclusief financiële sancties, voor werknemers die deelnemen aan spontane acties.
5. Komt er een minimumdienst-verlening bij openbare bedrijven?
Dat is alvast de bedoeling van het wetsvoorstel. Door wilde stakingen te viseren, willen de senatoren afspraken over een minimumdienstverlening afdwingen. Maar hoe dat in de praktijk georganiseerd moet worden, is een open vraag.
6. Legt dit voorstel een bom onder het sociaal overleg?
Bij vakbonden leeft de vrees dat een strengere regeling voor de publieke bedrijven ook voor privébedrijven wordt ingevoerd. Spontane acties bij bedrijven worden vandaag vaak achteraf erkend door vakbonden. Bij een wettelijke verbod op wilde stakingen zal dat niet meer mogelijk zijn, waardoor conflicten mogelijk veel grimmiger worden. Maar zo ver zijn we nog lang niet. Het sociaal overleg is nog niet morsdood.