Honderdduizenden proefdieren minder nodig
Dankzij onderzoek van Nederlandse experts zouden er vanaf eind dit jaar wereldwijd een kwart miljoen minder proefdieren nodig zijn. De onderzoekers ontdekten dat veel proeven weinig toevoegen.
De nieuwe richtlijnen passen bij het Nederlandse streven om in 2025 'koploper' te worden in het gebruik van dierproefalternatieven. Tegen die tijd moeten alle veiligheidstests op dieren in principe vervangen zijn door alternatieven.
Daarom herschrijft het land nu mee de wereldwijde richtlijnen na zogeheten backward validation-studies. Daarin kijken wetenschappers naar de resultaten van dierproeven in het verleden en vragen ze zich af: hoe nuttig was die test nu echt?
"Om giftigheid bij zwangerschap uit te sluiten, moet je stoffen nu nog op zowel ratten als konijnen testen", zegt hoofdonderzoeker Jan-Willem van der Laan. "We ontdekten dat het voor veel stoffen niet uitmaakt of je op ratten of konijnen test. Als je één diersoort vervangt door kweekcellen, kun je de andere achterwege laten."
Volgens de nieuwe richtlijnen is het dan ook niet langer nodig twee verschillende soorten te gebruiken voor het controleren op giftigheid van chemicaliën tijdens de zwangerschap.
In een vergelijkbare studie bleek een tweejaarlijkse dierproef om op kankerverwekkendheid te testen voor veel medicijnen onnodig. Een kleinere proef van een half jaar is in de toekomst voldoende. Daarom komen er de komende jaren meer validatiestudies, om het aantal proefdieren voor veiligheidstests langzaam maar zeker terug te brengen naar nul.
Merel Ritskes-Hoitinga, hoogleraar proefdierkunde en niet betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe richtlijnen, vindt de studies van Van der Laan te prijzen. "Prachtig wat men doet. Dit past precies in het streven om het aantal proefdieren flink terug te brengen."
Lopen we nu niet het risico dat chemicaliën minder veilig zijn? Ritskes-Hoitinga: "De veiligheid van de mens moet het uitgangspunt zijn. Zolang dat gebeurt, is het in orde. En dat hebben deze onderzoekers goed gedaan."