Groene projecten onder druk

Nieuwe investeringen in duurzame projecten zitten in de lift. Het milieuagentschap van de Verenigde Naties UNEP schat dat er vorig jaar een recordbedrag van tussen 180 en 200 miljard dollar (133 en 148 miljard euro) in groene projecten gestoken werd, vergeleken met 162 miljard dollar (120 miljard euro) in 2009 en 173 miljard dollar (128 miljard euro) in 2008. Een groeiend aantal investeringen wordt gerealiseerd in opkomende landen als China, India en Brazilië. Het gros ervan blijft voor rekening van westerse industrielanden.

"Ondanks de crisis is er wereldwijd heel wat geïnvesteerd in groene projecten", zegt Rudi Thomaes, gedelegeerd bestuurder van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). "Investeringen in windmolens, waterzuivering en isolatie doen het nog altijd zeer goed."

Maar of het de komende jaren nog zo'n vaart zal lopen, daarvoor durft de VBO-baas zijn hand niet in het vuur steken. De economische crisis rukt op. Bij bedrijven dreigen investeringen in groene projecten in de verdrukking te komen. "Investeringen in energie-efficiëntie moeten concurreren met bijvoorbeeld investeringen in robotica. Je merkt heel veel aarzeling in de markt. Ik hoor dat heel wat projecten on hold staan uit vrees voor een tweede dip", zegt Thomaes. "Dat is jammer, want investeringen op het vlak van energie-efficiëntie betalen zich goed terug."

Van de overheid moeten bedrijven geen bijkomende steun verwachten. Door de schuldencrisis moeten overheden overal besparen, waardoor er minder geld voor subsidies in duurzame projecten beschikbaar zal zijn. Het VBO ziet nog een derde reden waarom groene projecten het in de toekomst moeilijk gaan krijgen: de bankencrisis. Bedrijven die voor investeringen bij financiële instellingen moeten aankloppen, dreigen wandelen te worden gestuurd. "De banken staan voor de grote uitdaging hun kapitaal op te krikken. Daardoor zal er minder geld beschikbaar zijn en kunnen investeringen in groene projecten in de toekomst afnemen", meent Thomaes.

Om te voorkomen dat groene technologie in de verdrukking komt, pleit het VBO ervoor 'groene schulden' uit de begrotingen te houden. Europa zou dat moeten toestaan. "Tal van investeringsprojecten hebben nood aan een overheidswaarborg. Het geld dat overheden hiervoor ter beschikking stellen voor de industrie, zou niet mogen meegerekend worden in hun tekorten", vindt de topman van het VBO.

Thomaes is een groot voorstander van zulke bijkomende maatregelen. Hij waarschuwt om het klimaatprobleem niet te onderschatten. "Het klimaat stelt ons op termijn voor grotere problemen dan degene die we nu kennen met de systeembanken. De klimaatproblematiek is een sluipend gif", zegt Thomaes. "Hadden we maar kredietagentschappen die druk zetten om door te gaan met investeringen die goed zijn voor het klimaat."

Een afname van investeringen en subsidies voor groene projecten is ongetwijfeld een streep door de rekening van Belgische bedrijven die groene technologie aanbieden. In dat segment draait België mee aan de top. Ons land nam in 2009 acht procent van de Europese exportmarkt voor groene projecten voor zijn rekening. Ons land staat daarmee op een vierde plaats, na Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk.

Belgische bedrijven hebben heel wat potentieel om klanten wereldwijd te bedienen. Vooral wat waterzuivering, ontzilting en recyclage betreft, hebben Belgische bedrijven een verhaal te vertellen dat beter is dan dat van de buitenlandse concurrentie, zegt Thomaes. "Op onze jongste handelsmissie in China toonde de burgemeester van Chongqing grote interesse voor de Belgische knowhow op het vlak van recyclage. Voor bedrijven als Fost Plus, Verlipac en Recupel liggen er kansen voor het grijpen. De rest van de wereld wil betalen voor hun kennis. Door de stijgende prijzen voor grondstoffen neemt de waarde van gerecycleerd materiaal toe."

Sinds een paar jaar zet het VBO zich actief in voor de promotie van bedrijven die duurzame technologie in huis hebben. "Noem mij maar een handelsreiziger in groene technologie", zegt Thomaes. "Het succes van deze ondernemingen is belangrijk voor ons land. Af en toe sluiten bedrijven de deuren, als groene bedrijven het goed doen, dan helpt dat het bedrijfsleven in België op peil te houden. Voor zulke bedrijven willen we best als marketingmachine optreden"