'OCMW-diensten privatiseren zet kwetsbaarste mensen in de kou'
Lokale besturen moeten op hun centen letten, en kiezen daarom steeds vaker om rusthuizen en crèches van de OCMW's over te laten aan de privésector. 'De kwetsbaarste mensen vallen zo als eerste uit de boot', zegt Piet Van Schuylenbergh, directeur OCMW's. 'En vaak blijft het OCMW toch met de rekening zitten.'
"OCMW's houden een uitverkoop", trekt Vlaams parlementslid Kurt De Loor (sp.a), ook OCMW-voorzitter in Zottegem, aan de alarmbel. Rusthuizen, kinderopvang, en maaltijdbedeling worden almaar vaker geprivatiseerd of afgestoten, omdat ze niet winstgevend zijn. Die tendens herkent ook Van Schuylenbergh van de Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), die waarschuwt voor de pijnlijke gevolgen.
Vanwaar die toenemende uitverkoop?
Van Schuylenbergh: "De vraag naar diensten die de OCMW's aanbieden is er nog wel, maar vaak draaien die met verlies. Het personeel in openbare voorzieningen werkt aan gunstigere voorwaarden dan de privésector, en dat kost geld.
"Kijk je louter naar het bedrijfseconomische verhaal, dan kost de openbare sector inderdaad geld. Keerzijde is wel dat de kwaliteit van die voorzieningen zeer hoog ligt, net omdat het personeel meer tijd heeft. En ze zijn toegankelijk voor iedereen, ongeacht de achtergrond.
Worden openbare rusthuizen of maaltijdbezorging dan minder toegankelijk in private handen?
"In de rusthuissector zijn de openbare instellingen goed vertegenwoordigd, en zo houden ze de prijs op een redelijk niveau. Maar we stellen toch ook vast dat bij commerciële rusthuizen de prijzen vaak hoger liggen, en dat ze mikken op gegoede ouderen die dat kunnen betalen. En als iemand warme maaltijden bestelt via een OCMW, dan wordt er rekening gehouden met het inkomen. Bij private leveranciers werkt het zelden zo.
"Daarom ben ik er absoluut van overtuigd dat het belangrijk is dat er ook openbare rusthuizen en crèches bestaan. Lagere inkomens zijn vanuit commercieel oogpunt de minst interessante groep. Laten we alle initiatief over aan de privésector, dan vallen zij als eerste uit de boot."
In pakweg Brakel is het OCMW-rusthuis sinds enkele jaren in handen van een private investeerder, en zijn de bedden duurder. Wie dat niet kan betalen, mag aankloppen bij het OCMW. Die past ook nog eens het loonverschil bij het personeel bij, want dat verdient minder nu ze in de privésector werken. Zo betaalt het lokaal bestuur toch weer de rekening?
"We zien wel vaker dat het OCMW een stuk mee betaalt voor een private voorziening, omdat iemand de kosten niet aan kan. Uiteindelijk zit daar ook een stuk van het probleem: OCMW's stoten diensten af omdat ze verlies maken, maar de privésector pikt er enkel de lekkere, winstgevende brokken uit, terwijl de overheid blijft zitten met de verlieslatende delen.
"In Brakel bijvoorbeeld maakt de privé-uitbater de winsten, en het OCMW draait op voor de extra loonkosten, terwijl ze haar rol als dienstverlener kwijt is."
Nog een kritiek: als OCMW's hun diensten afstoten, gebeurt dat nogal verdoken, zonder debat. Juist?
"Als er al over gedebatteerd wordt, dan is dat louter op basis van financiële argumenten. Terwijl we ons toch ook moeten afvragen welke rol openbare diensten te spelen hebben, voor de zwakste groepen.
"Maar die kant van het verhaal hoor je niet, het blijft bij een eenzijdige besparingsdiscussie. Zeker nu steden en gemeenten budgettair zwaar onder druk staan, voel je het zo aankomen dat de verleiding groot wordt om te 'besparen' via allerlei afstootoperaties."