Zittenblijven of niet? De rechter zal wel beslissen
Als de Raad van State een dwangsom oplegt en zittenblijven verbiedt, is de autonomie van de school in het gedrang. Leerkrachten en directeurs maken zich zorgen, terwijl onderwijsadvocaten zaak na zaak verdedigen.
De scholing van uw kind als inzet in een rechtszaak. Ooit ondenkbaar, nu haast gemeengoed. Een moeder heeft met succes het Genkse Sint-Jan Berchmanscollege voor de Raad van State gedaagd. Het C-attest van haar zeventienjarige dochter moet worden omgezet in een A. Had de school geweigerd, dan volgde een dwangsom van 1.250 euro per dag.
Een ongeziene uitspraak, die in de onderwijswereld als precedent wordt gezien. Het zet de deur wagenwijd open voor meer dure betwistingen, meent onderwijsadvocate Riet Rombaut. Nu al wordt ze in examentijd door scholen ingeschakeld om op voorhand advies te geven. "Het gebeurt dat ik gevraagd wordt om in mogelijk moeilijke dossiers, raad te geven over de motivering", zegt ze. "Ik ga dan naar de scholen, geef advies en verlaat de klassenraad vooraleer die begint aan haar eigenlijke werk. De kans zit erin dat dat nu meer zal gebeuren."
De database van de Raad van State meldt meer dan tweehonderd uitspraken over betwiste schoolresultaten. Een gebrekkige motivatie van de klassenraad, te weinig hulp van schoolbegeleiders of familiale redenen. Het arsenaal waarmee ouders hun gelijk willen halen is groot, geeft Rombaut toe. "Er valt altijd wel een uitzondering te vinden om een attest aan te klagen. De Raad heeft sowieso de neiging om zich achter de leerling te scharen."
De gevolgen zullen niet te overzien zijn. "Na eerdere uitspraken van de Raad van State springen scholen al veel zorgvuldiger om met motivering", zegt Rombaut. "In de meeste gevallen worden al tijdens het schooljaar argumenten bijeengesprokkeld om in juni de uiteindelijke beslissing te motiveren. In de toekomst zullen veel klassenraden aarzelen om beslissingen te nemen die enigszins afwijken van het gangbare A-attest."
Gunter Maes, decaan van de Hasseltse rechtsfaculteit en gespecialiseerd in onderwijsrecht, vreest dat scholen minder empathisch zullen worden. "Het voordeel van de deliberaties in het secundair is net dat het geen mathematische hakbijlprocedure is. Klassenraden kunnen rekening houden met moeilijke thuisomstandigheden of ziekte. Maar de beste manier om je als school in te dekken bij de Raad van State is zorgen voor een zo objectief mogelijk dossier. Wat doe je dan als school? Je kijkt naar cijfers en eventuele medische attesten, maar dat is het dan ook. Want dat zijn dingen die te objectiveren vallen. De impact van een zieke broer is dat veel minder."
Door toch subjectieve factoren mee te nemen, stellen scholen zich kwetsbaar op. Volgens Mieke Van Hecke, directeur-generaal van de katholieke onderwijskoepel VSKO, gaat de overjuridisering te ver. Zij wil haar scholen in de toekomst begeleiden om te voldoen aan een rechterlijke toets. "Klassenraden kunnen moeilijke beslissingen voorleggen aan onze experten. Maar ik hoop dat dit niet de verkeerde kant uitgaat en dat scholen hun verantwoordelijkheid blijven opnemen. We kunnen toch niet iedereen laten slagen?"
Toch lijken scholen steeds vaker B- of C-attesten te beperken, wat leidt tot ellenlange klassenraden. Schadebeperking op voorhand, als het ware. "Scholen zijn al erg voorzichtig", zegt Maes. "Ik zou niet weten wat ze nog kunnen doen."
Iets wat ook Van Hecke inziet. "We merken nu al dat de juridisering meespeelt bij lastige besluiten. Onze scholen besteden meer en meer zorg aan uitgebreide motiveringen."
Alles om de kritische ouder tevreden te stellen. Zij zien B- of C-attesten te vaak als een onnodige hobbel in het carrièrepad van hun kind. Ludo Claes, onderwijsverantwoordelijke bij de Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen (VCOC): "Sommige ouders zoeken naar zijwegen in de rechtspraak om toch hun gelijk te halen. Ze proberen alleen om onder een attest uit te komen, iets wat zeker niet in het belang van het kind is."
De confederatie klaagt dat de stap naar de Raad van State sneller en sneller wordt gezet. "Wij willen de professionaliteit van de klassenraden benadrukken", zegt Claes. "Als de beslissing tot een negatief attest gefundeerd is, proberen we protesterende ouders te overtuigen om dat te accepteren. De gang naar de hoogste rechters moet worden vermeden."