Een kwestie van reputatie
Belgische jazz had lange tijd de naam saai en wereldvreemd te zijn, maar sindsdien is er veel water naar de zee gevloeid.
Een volle bioscoopzaal bij het begin van een sneakpreview. Een stem kondigt aan: 'De volgende film gaat over jazz.' De helft van het publiek druipt morrend af. 'Meer nog: hij gaat over Belgische jazz!' Een zucht gaat door de zaal en zowat iedereen stapt op tot er nog twee man en een paardenkop overblijven.
Exact twintig jaar geleden vormde deze scène de trailer van Just Friends, een sympathieke maar wat onvolwassen film van Marc-Henri Wajnberg over het leven en de dromen van de Antwerpse tenorsaxofonist Jack Sels (1922-1970), alias 'de witte neger van de dokken'. De trailer mag dan best grappig geweest zijn, hij maakte zijn profetie helemaal waar want de film werd een complete flop, en dat ondanks de medewerking van grote namen als Josse De Pauw (in de hoofdrol) en Archie Shepp (te horen op de soundtrack). Dat was natuurlijk niet verwonderlijk. Jazz is muziek voor oude zakken, dacht en denkt menigeen weleens. En de Belgische jazz had al helemaal geen goede reputatie: meestal een groepje onbeholpen mannen (inderdaad mannen) die verdronken in nerveuze kronkels en technische hoogstandjes terwijl ze zich op het podium nauwelijks een houding konden geven.
Sindsdien is er veel water naar de zee gevloeid. Niet dat jazzfilms of jazzconcerten nu steevast volle zalen lokken, maar de reputatie van de Belgische jazz is toch al verbeterd. En nee, dat is lang niet alleen op het conto van Jef Neve te schrijven. Denk in dat verband meer aan olijke groepen als Flat Earth Society (FES) die acteren met een groot gevoel voor zelfrelativering en humor. FES is een interessant voorbeeld, omdat de groep veel meer is dan zijn leider en boegbeeld Peter Vermeersch. Het is een vrolijk amalgaam van sterke persoonlijkheden, waaronder Bart Maris, Michel Mast, Pierre Vervloesem, Peter Vandenberghe, Kristof Roseeuw en Teun Verbruggen. De laatste drie hebben twee jaar geleden de spin-off Too Noisy Fish in het leven geroepen. Dat trio is een beetje als een ventiel om extra stoom af te blazen. Pianist Peter Vandenberghe mag bij FES al eens een compositie leveren, maar kan hier helemaal loos gaan en doet dat met verve. Ook bassist Roseew en kameleondrummer Verbruggen vinden in deze kleine context meer ruimte voor jongensachtig vertier, geïmproviseerde plaagstootjes en ongedwongen musiceervreugde.
Op de eerste plaat Fast Easy Sick (knipoog) klinkt dat al bijzonder overtuigend. Tot in de States werden jubelkreten opgetekend. Een Amerikaanse recensent durfde zelfs te stellen: "Het is meer dan geweldig, het is fantastisch! Ik weet niet hoe al die Belgische bands dat doen, maar ik ga nog meer van die groepen beluisteren. Dat land lijkt wel constant geweldige ensembles uit te wasemen." Een kwestie van reputatie.
Too Noisy Fish, Fast Easy Sick (Rat). De komende weken op jazzlab tournee (www.jazzlabseries.be)