Obama probeert executie in Texas tegen te houden

De Mexicaan Humberto Leal Garcia Jr. (38) werd in 1994 tot de doodstraf veroordeeld wegens verkrachting en moord op het 16-jarige meisje Adria Sauceda. De staat Texas plande om het vonnis donderdagavond lokale tijd (deze vroege ochtend in Europa) uit te voeren met een dodelijke injectie in de gevangenis van Huntsville. Zijn advocaten en moederland Mexico probeerden dat te beletten omdat Texas met de executie het internationaal recht schendt. Ze kregen ter elfder ure bijval van zowel VS-president Barack Obama als het VS-ministerie van Buitenlandse Zaken.

Texas overtrad de Conventie van Wenen, die Washington ondertekende, omdat de terdoodveroordeelde voor zijn proces niet op de hoogte werd gebracht dat hij als Mexicaans staatsburger recht had op consulaire rechtsbijstand van de Mexicaanse ambassade. Leal Jr. kreeg in 2004 bijval van het Internationaal Hof van Justitie, dat hem rekende tot een van de vijftig Mexicaanse staatsburgers die nieuwe rechtszittingen moeten krijgen om te oordelen of hun consulaire rechten geschonden werden voor ze veroordeeld werden.

Volgens zijn advocate had Leal Garcia Jr. dankzij consulaire bijstand de doodstraf kunnen ontlopen. "De schending van de Wenenconventie in Leals zaak was geen technisch foutje", zegt zijn advocate Sandra Babcock. "Het Mexicaanse consulaat had hem ervaren en hoogopgeleide advocaten kunnen uitlenen die de betrouwbaarheid van de bewijslast hadden uitgedaagd."

Mexicaans dreigement

President Obama vroeg ter elfder ure aan het Hooggerechtshof om tussenbeide te komen, maar de opperrechters maakten daar tot dusver geen aanstalten toe. Ze worden tegengehouden door een eigen vonnis van drie jaar geleden. Daarin oordeelden ze dat het de taak is van het Congres om een wet te stemmen die Texas verplicht de Conventie van Wenen te respecteren. In het Congres werd een tijd geleden wel al zo'n wetsvoorstel ingediend, maar het werd nog niet gestemd. Obama vindt daarom dat Texas minstens uitstel van executie moet verlenen tot januari.

Volgens president Obama staan "buitenlandse belangen van de hoogste orde" op het spel.

Het Witte Huis is bang dat de bilaterale relaties met Mexico, zoals samenwerking rond migratie- en drugsbestrijding, door een terechtstelling afspringen. Mexico heeft daarmee al gedreigd.

Het State Department vreest ook dat gedetineerde VS-burgers in Mexico en elders consulaire rechtsbijstand ontzegd zal worden. Als de VS hun internationale verdragen niet respecteren, waarschuwen ze, dan staat de deur open voor anderen om hetzelfde te doen. Zij stellen dat zelfs landen als Iran en Noord-Korea aan Amerikanen consulaire rechten geven.

Op de achtergrond speelt de verkiezingscampagne mee van 2012, waarbij president Obama in staten zoals Texas rekent op de steun van de Hispanics, een demografisch sterk aangroeiende verkiezingsdoelgroep.

Net om dezelfde reden weigert de gouverneur van Texas toe te geven. Buiten het Hooggerechtshof kon alleen hij de terechtstelling nog stoppen. De Republikein James Richard "Rick" Perry overweegt zich alsnog kandidaat te stellen bij de voorverkiezingen voor de Republikeinse nominatie van de presidentsverkiezingen. Hij profileert zich als een conservatieve hardliner. Door zich nu openlijk te verzetten tegen 'Washington' en 'internationale organisaties' speelt hij ook in op sentimenten waarmee de Tea Party-vleugel van zijn partij stemmen hoopt te halen. "Texas is niet gebonden door een vonnis van een buitenlandse rechtbank", zei Perry's woordvoerster eerder deze week. "Als je de meest verachtelijke misdaad pleegt in Texas mag je de doodstraf verwachten."

Perry zou met de executie niet aan zijn proefstuk toe zijn. Drie jaar geleden executeerden ze al de Mexicaan Jose Ernesto Medellin. Zelfs de regering van voormalig president George W. Bush spoorde zijn thuisstaat toen aan om het internationaal recht te respecteren.

Als de executie doorgaat zal het de zevende terechtstelling zijn in de staat dit jaar. In de VS geldt de doodstraf nog in 34 staten.