'Regime wil gewoon geen enkel tegengeluid horen'
De Nederlandse correspondente Rena Netjes heeft halsoverkop Egypte verlaten, nadat ze werd beschuldigd van 'lidmaatschap van een terroristische cel' na contact met nieuwszender Al Jazeera. De Egyptische autoriteiten zien die zender als spreekbuis van de verboden Moslimbroederschap.
Netjes bleek de Nederlandse te zijn die schuilging achter de naam 'Johanna Henriette' op de lijst met 20 aangeklaagde Al Jazeera-medewerkers. De Nederlandse ambassade in Egypte achterhaalde vorige week haar identiteit, bracht haar in veiligheid, en zorgde ervoor dat ze uiteindelijk het land uit mocht.
Netjes woont al 25 jaar in Egypte en werkt er voor BNR, Het Parool, en als producer voor NOS en VRT. Een jaar geleden werd ze ook opgepakt, toen voor 'spionage' na een interview met jongeren in een café. Gisteren landde ze op Schiphol.
Je bent eerder opgepakt in Egypte. Had je dit verwacht?
"Ik had niet verwacht dat ik op een terroristenlijst zou komen. Dit komt maar door één ding: contact met Mohamed Fahmy, chef van Al Jazeera English in Egypte. Ik heb op 14 december een achtergrondgesprek gehad met hem over jihadisten in de Egyptische Sinaïwoestijn. De autoriteiten hebben dat opgevat alsof ik voor Al Jazeera werk.
"Het Marriott Hotel (waar Al Jazeera English in Caïro kantoor hield, red.) had mijn paspoort gekopieerd. Maar er was verwarring over mijn identiteit. Daardoor wist de ambassade wel dat ik het was, en zij vroegen of ik langs wilde komen.
"Toen wist ik hoe laat het was. De angst sloeg me om het hart. Ik ging er vanuit dat ik 's avonds in de Tora-gevangenis in Caïro zou zitten. Ik pleeg liever zelfmoord dan dat ik daar tot in lengte van dagen zit."
Hoe ben je ontkomen?
"Ik moest drie doodenge minuten lopen naar een auto met betrouwbare chauffeur - ik was bang dat de politie alsnog binnen zou vallen; ze kennen mijn adres. Na een uur rijden kwam ik bij de ambassade. Zij hebben mij op een veilige plek ondergebracht. Ik mag niet zeggen waar."
Al Jazeera-medewerkers worden aangeduid als de 'Marriott-cel' en vervolgd voor terrorisme. Wat zegt dat over de persvrijheid in Egypte?
"In Egypte gooien ze alles nu op het mom van terrorisme. Ze dulden gewoon geen enkel tegengeluid. Al Jazeera English - de Arabische zender is al op zwart gezet - laat in verhouding veel demonstraties van de Moslimbroeders zien. Dat zie je op andere kanalen niet. De autoriteiten willen naar buiten laten zien: alles is oké, veilig, stabiel. Al Jazeera verstoort dat plaatje."
Nederlands buitenlandminister Timmermans spreekt zijn Egyptische collega deze week. Wat moet hij zeggen?
"Dat ik graag rehabilitatie wil, en mijn tweede land mis. In bredere zin hoop ik dat hij aangeeft dat wij ons hier zorgen maken over hoe nauwkeurig het allemaal gaat - in mijn geval klopte mijn naam en paspoortnummer niet eens. En dat wij ons zorgen maken over de procesgang van arrestanten in Egypte, en de condities waarin zij verblijven. En dat hij vraagt: is er nog wel ruimte voor diversiteit in de Egyptische media? De huidige zenders zenden allemaal de boodschap van (legerleider, red.) al-Sisi uit. Het lijkt wel één zender."