De ideale wereld bestaat niet op een commerciële zender
In een ideale wereld zou De ideale wereld gewoon kunnen blijven doorgaan met zijn dwarse humor en zich niets aantrekken van kijkcijfers. Alleen is de tv-wereld allesbehalve een ideale wereld en dus besliste VIER dat er even genoeg is geëxperimenteerd.
Helemaal zeker is het nog niet, want VIER wil pas volgend jaar de knoop definitief doorhakken en bekijken of er in het najaar van 2016 nog plaats is voor De ideale wereld. Maar hetzelfde werd drie jaar geleden gezegd toen Man bijt hond van het scherm verdween: de voorlopige opschorting was toen ook niet meer dan verbloemende taal voor een dodelijk nekschot. Man bijt hond zagen we niet meer terug, en er lijkt maar weinig twijfel over te bestaan dat er na iets meer dan twee jaar en 230 afleveringen ook een definitief einde komt aan De ideale wereld.
En dat is niet de keuze van de makers, laat Otto-Jan Ham duidelijk verstaan in Humo: het VIER-management nam de beslissing om het op te schorten. En het zal ook het management zijn dat beslist of het nog een vervolg krijgt. "Misschien wordt De ideale wereld als de ideale passe-partout gezien voor wanneer er een gat in het programmaschema valt?", zegt Ham. Alsof hij en zijn team zomaar gatenvullers zijn die een passe-partout maken: weinig kans dat zij en hun collega's bij Woestijnvis dat ooit zullen doen. Daarvoor is hun beroepstrots net iets te groot.
Hetzelfde management liet al meerdere keren verstaan dat De ideale wereld ondertussen al genoeg kansen heeft gekregen. Hoe belangrijk de satire en unieke humor was om VIER een positieve vibe te geven en hoe trots ze er ook op waren - de Televisiester voor beste informatieprogramma hangt er nog steeds - bij een commerciële tv-zender telt uiteindelijk maar één wet: die van de cijfers. En die zijn duidelijk: De ideale wereld had dit najaar gemiddeld 199.000 kijkers en zat zo onder het gemiddelde van VIER. Het programma was te klein, en dus te duur in verhouding tot de opbrengst van de reclameblokken errond. Het onlinesucces van de filmpjes verandert daar niets aan: de reclame daarrond brengt nog minder op. "Dan is de rekening snel gemaakt", zegt Otto-Jan Ham in Humo.
Dat De ideale wereld het nog zo lang volhield, is op zich al vreemd. De cijfers lagen van bij de start in het najaar van 2013 onder het zendergemiddelde en veel beterschap zat er niet in. Bij VTM heeft men minder genade voor zulke programma's, maar VIER hield vol. Al gaven de VIER-bazen al na het eerste seizoen te kennen dat het anders moest: de humor moest minder scherp en minder mannelijk zijn, zodat het een breder en vrouwelijker publiek aantrok. En ook de voorbije weken klonk het dat het programma anders moest. Alleen zou een vervelde De ideale wereld slechts een flauw afkooksel van het origineel zijn, en ook hier is de kans klein dat Ham en Jelle De Beule zelfs maar zouden overwegen hun scherpe humor af te vlakken.
'Subcultuur'
Het einde van De ideale wereld wordt zo een nieuw bewijs van het vaak gewrongen huwelijk tussen VIER en Woestijnvis. Het productiehuis moest soms programma's maken waar het zelf niet achter stond, maar die VIER vroeg. Tegelijkertijd huiveren ze bij Woestijnvis van enkele VIER-programma's die haaks staan op alles waar het productiehuis voor staat, met het platvloerse Komen eten als ultieme voorbeeld. Op de Vlaamse televisie vind je geen groter contrast dan de maandagavond op VIER: van het rariteitenkabinet in Komen eten switcht men gezwind naar een topprogramma als De rechtbank. SBS slaagt er nog steeds niet in van VIER een echte zender te maken.Dat een programma als Dictator vorige week ondanks een enorme campagne geen goede beurt maakte, is koren op de molen van de Woestijnvissers die ervan overtuigd zijn dat zij VIER recht houden met hun programma's.
Maar ook VIER is lang niet altijd blij met het contractuele partnership met Woestijnvis. De zender vindt dat het te vaak Woestijnvisprogramma's kreeg waar het zelf niet om vroeg, maar die wel typisch Woestijnvis zijn. De ideale wereld is daar een voorbeeld van. Heerlijke en voor Vlaanderen unieke televisie, maar voor VIER was dat 'subcultuur'. En dat is het laatste wat VIER wil zijn: een commerciële zender moet voldoende mainstream zijn om te renderen, en dat deed VIER de voorbije jaren amper.
Dat Woestijnvis vorige week onverwacht openlijk solliciteerde bij de VRT, werd bij de openbare omroep gelezen als een teken dat er iets broeide bij het productiehuis. Het perspectief om ooit weer te kunnen werken voor de VRT, de zender die nog steeds het dichtst ligt bij het DNA van veel Woestijnvissers, moest enkele ontevreden programmamakers sussen. En ook bij andere productiehuizen valt te horen dat er opvallend vaak sollicitatiebrieven van Woestijnvissers in de bus vallen. Niet iedereen wil immers programma's als De slimste mens of Geubels & de idioten maken.
Complotdenken van de concurrentie? Misschien, maar een programma als De ideale wereld zou alvast een buitenkans voor Canvas zijn. En daar worden in ieder geval geen programma's geschrapt omdat de kijkcijfers tegenvallen.