'Zelfs onze tartaar is gezond'
Sinds zes Antwerpse buurtrestaurants de 1 euromaaltijden geïntroduceerd hebben, verkopen ze er een 500-tal per maand. 'Voor mij, als alleenstaande moeder, een fantastische hulp', zegt Anouchka Janssen. Tevreden klanten, al moet dat cijfer absoluut nog de hoogte in.
"De soep is echt heel goed. Al iedere keer..." Anouchka Janssen (25) krijgt de kans niet om haar zin af te maken. Dochter Jasmijn (2,5) roept luidkeels om meer. En nog meer. Na haar eigen kommetje eet dochterlief ook nog dat van mama leeg. "Zie je wel dat het lekker is? Nu zal ze waarschijnlijk wel niet meer te veel van haar vis willen eten straks."
Anouchka is redelijk nieuw in buurtrestaurant KomEET in Deurne. Nog niet zo lang geleden ontdekte ze bij een toevallig bezoek aan het OCMW het bestaan van de sociale restaurants en van de 1 euromaaltijden. Wat navraag leerde dat ze dankzij haar verhoogde tegemoetkoming via de mutualiteit recht had op een pasje. Daardoor kan zij zelf voor 3 euro soep en een warme maaltijd eten en haar dochter hetzelfde voor 1 euro, ook al is ze geen OCMW-klant.
"Voor mij, als alleenstaande moeder, is dat een fantastische hulp. Voor 4 euro hebben nu met twee gegeten, gezond bovendien. Daar hecht ik thuis ook belang aan, maar voor die prijs krijg ik zelf niets op tafel. En ik moet niet eens afwassen! Welke moeder zou daar niet blij mee zijn?" (lacht)
Anouchka is een van de vele duizenden klanten van de zes Antwerpse buurtrestaurants die sinds begin 2014 de speciale tarieven hanteren. Jan Van Roie, directeur van Sense waaronder de sociale restaurants vallen, gokt dat zijn diverse publiek uit zo'n drie- à vierduizend verschillende mensen bestaat. Sommigen komen maar enkele weken of maanden, de ene is ronduit kansarm, de andere wil vooral de eenzaamheid verdrijven.
In totaal gaan er maandelijks 27.000 maaltijden over de toonbank. Ongeveer de helft daarvan gaat naar klanten die een link hebben met het OCMW. Slechts 3 procent van de couverts - of een 500-tal per maand - is een 1 euromaaltijd voor een -12-jarige. Een cijfer dat absoluut de hoogte in moet, zegt Van Roie.
"We bereiken nu nog te weinig kinderen. De grootste reden daarvoor is onze historiek. Van oorsprong richtten we ons vooral op een oudere, autochtone bevolking", weet Van Roie. "Door permanent bijkomende inspanningen te doen via partners zoals Huis van het Kind en het OCMW, hopen we dat we het aandeel kinderen kunnen doen stijgen. We hebben nu bij Vlaams minister van Armoedebestrijding Liesbeth Homans ook een aanvraag ingediend om daarvoor financiële steun te krijgen. Zonder actieve prospectie krijg je een groot deel van de doelgroep namelijk nooit als klant."
Komen eten én babbelen
Degenen die wel al de weg vonden, zijn bijzonder tevreden. Marcel Vercammen komt al ruim vier jaar bijna elke middag langs in de 7 Schaken in de Lange Beeldekensstraat, vlak bij het De Coninckplein. Meestal alleen, op woensdag altijd met zijn vijfjarige zoon die bij zijn ex-partner woont. "Ik kan niet koken, dus voor mij is dit ideaal", knipoogt hij.
Marcel leeft van het OCMW en komt speciaal van het Kiel, aan de andere kant van de stad, omdat hij hier de mensen ondertussen kent. Komen eten is ook komen babbelen, een bezoekje aan de 7 Schaken loopt al makkelijk een uurtje of twee, drie uit. En toch is het meer dan dat: Marcel kreeg dankzij het buurtrestaurant meer structuur in zijn leven. "Sinds ik hier kom eten leef ik ook veel gezonder. Vroeger at ik nooit overdag en schrokte ik 's avonds mijn eten binnen, waarna ik met een zware maag in bed kroop. Nu kom ik 's avonds toe met een boterham, want ik heb 's middags goed en gezond gegeten."
Hij wijst naar de keuken. "Wilt u ook vooral opschrijven dat het eten echt heel erg lekker is sinds er een nieuwe chef is? Peggy doet dat bijzonder goed. Ze komt ook vragen aan ons of we suggesties hebben. Ik heb gezegd dat ze ons mocht verrassen en nu is er deze week een kipburger. Fantastisch!"
Peggy De Bie glundert wanneer we de complimenten overbrengen. Na 27 jaar in grootkeukens is ze sinds twee maanden chef in de 7 Schaken. Met veel zorg kiest ze de menu's uit. Want gedegen onderzoek naar hoe de goedkope maaltijden het leven van een gezin beïnvloeden zijn er niet gevoerd, maar Peggy en de andere chefs hechten wel heel veel belang aan gezonde voeding.
"Noem het mijn gezond moederinstinct", zegt ze. "We proberen altijd maaltijden te serveren die gevarieerd zijn, evenwichtig samengesteld en vooral ook erg lekker. Als ik alle dagen frieten zou serveren, zou dat ongetwijfeld bijzonder populair zijn. Maar veel mensen eten hier iedere dag. Het is mijn taak om te zorgen dat dat dan ook gezond gebeurt."
'Geen King Fish-toestanden'
En dus is er na de soep altijd de keuze tussen aardappelen met groenten en vlees (nooit meer dan 120 gram per persoon, uit gezondheids- én ecologische overwegingen), vis met puree en gemengde sla (een topper bij de kinderen) en een special van de week. Daarbij wordt goed op de details gelet. "De vis kan bijvoorbeeld een gebakken pladijs zijn. Geen King Fish-toestanden hier", lacht Peggy. "En de tartaarsaus maken we zelf. De kinderen proeven het verschil niet, maar er zitten wel verse ajuintjes en peterselie in. Extra vitamientjes dus. Alle beetjes helpen, hé."