Vlaamse rand rond Brussel ontfranst
Het werd tot nu toe nauwelijks opgemerkt, maar de verkiezingen van 14 oktober hebben ook in de Vlaamse rand rond Brussel een kleine revolutie blootgelegd. 'In plaats van een verfransing blijkt er een ontfransing gaande', zegt taalgrenskenner Guido Fonteyn.
Fonteyn had het naar eigen zeggen al een tijdje in de gaten. "Als Brusselaar ga ik regelmatig naar de boerenmarkten van Dilbeek en Gaasbeek. Ik werd er gewaar hoe meer en meer Franstaligen er heel erg hun best doen om Nederlands te spreken. Ze lijken er zelfs plezier in te scheppen. Minder en minder word ik er geconfronteerd met de klassieke Franstalige bourgeois die de taalgrens niet wil erkennen en er zich als een kolonisator gedraagt."
Zijn aanvoelen werd bevestigd bij de jongste verkiezingen. In gemeentes als Asse, Machelen, Meise en Merchtem kwamen er geen Franstalige partijen (meer) op. In gemeentes waar dat nog wel het geval was, kregen ze over het algemeen stevige klappen. In Hoeilaart, bijvoorbeeld, stemde op 14 oktober nog maar 9 procent voor een Franstalige lijst, een daling van zeven procent tegenover zes jaar geleden.
Mentaliteitswijziging
Dat de Franstalige partijen in haast heel de rand aan electoraal gewicht hebben ingeboet was eerder al eens aangestipt door vzw De Rand. De vereniging berekende dat in de negentien gemeenten die aan Brussel grenzen bijna 79 procent van de kiezers voor Nederlandstalige lijsten had gestemd. In 2006 was dat nog 75,5 procent. "Een lichte trendbreuk", zegt Jan De Craen, de voorzitter van De Rand. "Een historisch feit", vindt Guido Fonteyn. "Uit de uitslag mag je immers besluiten dat het FDF zijn strijd heeft verloren. De Vlaamse rand rond Brussel verfranst niet meer. Vandaag gebeurt net het tegenovergestelde. De rand is aan het ontfransen."
Fonteyns analyse wordt niet tegengesproken door Willy Segers (N-VA), de nieuwe burgemeester van Dilbeek en al jaren lid van de commissie Vlaamse Rand. "Blijkbaar hebben meer en meer Franstaligen begrepen dat het geen zin heeft om hier te stemmen voor een partij die zich alleen maar op het communautaire thema profileert. Ook zij lijken zich hier meer en meer thuis te voelen."
Een mentaliteitswijziging dus, en daar bestaan volgens Fonteyn verschillende verklaringen voor. In een opiniestuk in het januarinummer van De randkrant noemde hij in de eerste plaats de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. "Hierdoor wordt er formeel een einde gesteld aan elke uitbreiding van Brussel buiten het eigen territorium."
Daarnaast lijkt de communautaire spanning in de rand meer en meer weg te ebben. Volgens Fonteyn vooral het gevolg van een integratieproces. "Veel Franstaligen in de rand vormen al een tweede of derde generatie. Ze beginnen er zich steeds meer thuis te voelen. De kinderen en kleinkinderen gaan in veel gevallen ook naar Nederlandstalige scholen."
Communautaire vrede, het is voorlopig nog niet in alle gemeenten in de rand een feit. Zo staan de faciliteitengemeenten Linkebeek, Kraainem en Wezembeek-Oppem nog altijd onder hoogspanning. Volgens Guido Fonteyn is het geen toeval dat net in die drie gemeenten de Franstalige lijsten wel lichtjes vooruit gingen. "Het conflict is er de afgelopen jaren opgepookt, onder meer door acties van Vlaamse extremistische groeperingen. Ik denk dat hier een belangrijke les uit te leren valt. Confrontatie of polarisatie werkt niet, een positief onthaalbeleid wel."
Een positief onthaalbeleid is volgens Fonteyn ook de te volgen weg voor andere, nieuwsoortige inwijkelingen in de Brusselse rand. "Want de verfransing mag dan wel afnemen, de internationalisering gaat wel gewoon verder. De rand blijft verder ontnederlandsen. Congolezen of Oost-europeanen vestigen zich hier niet om Vlaanderen te koloniseren. Ze hebben geen communautaire agenda, en hebben er dus ook geen enkel belang bij om voor een Franstalige partij te stemmen."