Karig pensioen drijft ouderen in armoede
We moeten met zijn allen meer en langer werken, want anders kunnen we onze pensioenen niet meer betalen. Zolang de economie niet aantrekt, wordt dat een aartsmoeilijke opdracht en dreigen er meer mensen in armoede terecht te komen.
Morgen trekt een bonte verzameling van armoedeorganisaties, vakbonden en mutualiteiten door de straten van Brussel om te protesteren tegen de toenemende armoede in onze samenleving. Armoede heeft vele gezichten. Een ervan is dat van de gepensioneerden.
Veel mensen komen in financiële problemen op het einde van hun leven omdat hun pensioen onvoldoende hoog is, zegt het Platform voor Welvaart, dat de betoging organiseert. "Het pensioen is dikwijls onvoldoende om waardig te leven. Bijna 18 procent van de gepensioneerden is arm."
De pensioenen in België zijn aan de lage kant. Het verschil tussen het pensioen en het laatste loon is vrij groot. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) becijferde dat gepensioneerden in ons land 52 procent ontvangen van het gemiddelde loon dat ze tijdens hun loopbaan hebben gekregen. Met dat cijfer is ons land het slechtst presterende Europese land op de ranking van de club van industrielanden. De OESO becijferde dat 70 procent wenselijk is voor een goed pensioen, en alles wat onder de 60 procent valt, eerder 'zorgwekkend' is. De Belgische overheid reageerde tot dusver bijzonder lauw op de cijfers. "De OESO houdt geen rekening met het feit dat driekwart van de Belgen een eigen huis bezit en vele landgenoten kunnen genieten van een aanvullend pensioen, bovenop het wettelijke pensioen", klinkt het. Een eigen huis en aanvullend pensioen vormen een "stootkussen" tegen armoede. Wordt er rekening mee gehouden dan daalt het aantal arme gepensioneerden in ons land tot bijna 12 procent.
Vooral zelfstandigen en loontrekkenden worden op oudere leeftijd door armoede getroffen. Een alleenstaande die tijdens zijn loopbaan als werknemer in de privésector werkte, krijgt een pensioen van gemiddeld 935 euro bruto per maand. Zelf al heb je een eigen woning en een aanvullend pensioen, dan nog is dit een bijzonder karig pensioen, zeggen de middenveldorganisaties.
Het Platform voor Welvaart eist dat de laagste pensioenen worden opgetrokken en is ook vragende partij voor een blijvende koppeling van de pensioenen aan de evolutie van de lonen, het zogenaamde "welvaartsvast" maken van de pensioenen. Maar de federale regering verminderde die enveloppe met 40 procent.
Een inhaalbeweging voor de laagste pensioenen is misschien nog mogelijk, maar aan alle eisen van het Platform zal zeker niet kunnen worden voldaan. Daartegen komen de armoedeorganisaties, vakbonden en mutualiteiten op straat. "De verarming van de gepensioneerde bevolking is sociaal onrechtvaardig en zal bovendien een negatieve economische impact hebben", waarschuwen ze. Of gepensioneerden in armoede terechtkomen, heeft niet alleen te maken met de krappe staatskas. Door de vergrijzing neemt het gewicht van de ouderen in de bevolking toe. Bovendien worden we met zijn allen ouder.
Anderzijds komen de inkomsten van ons pensioenstelsel onder druk te staan. Door de vergrijzing komen de pensioenlasten terecht op een kleinere groep van werkenden. Tegenover elke gepensioneerde staan nu niet eens vier werkenden. Tegen 2025 zijn dat er volgens bepaalde prognoses nog maar drie en nog eens een kwarteeuw later nog slechts twee. Om de pensioenen betaalbaar te houden wil ons land dat mensen langer aan de slag blijven. En de overheid probeert meer mensen op de arbeidsmarkt te krijgen. De kans is evenwel klein dat ons land de werkgelegenheid snel kan opkrikken. Door de economische crisis wordt er nog nauwelijks aangeworven.