Direct naar artikelinhoud

Psycho met een Zippo Killer Joe William Friedkin

Matthew McConaughey vertolkt een supercreep in een als 'zieke, lachwekkende cocktail van seks, geweld en heibel' verguisde killer van een film.

In de diepste goot van trailer trash Texas komt kruimeldealer Chris op een grandioos idee om zijn schulden weg te werken. Hij wil zijn cocaïne stelende slet van een moeder Sharla, die een levensverzekering van 50.000 dollar heeft, vermoorden en zijn licht zwakzinnige zus Dottie het geld laten opstrijken. Zijn vader Ansel, gescheiden van Sharla, ziet het plan wel zitten. Blijft nog de vraag wie het zal uitvoeren. Enter Joe Cooper (Matthew McConaughey): "Hij is een flik, maar hij doet er nog iets naast in bijberoep."

Vijf jaar na Bug, een hallucinante ontleding van een relatie op de rand van paranoia en psychose, pakt de 77-jarige filmlegende William Friedkin opnieuw uit met een stuk van Pulitzerwinnaar Tracy Letts: een zwarte komedie die in 1998 acht maanden op de New Yorkse planken liep. Het begrip 'zwart-komisch' dekt echter nauwelijks de perverse lading van Friedkins adaptatie, een compromisloze, tussen (s)exploitation en Sade-moraliteit laverende duik in de ontaarding.

Voor een regisseur die ooit zei dat hij liever met boomstronken werkte dan met acteurs, maakte Friedkin van Killer Joe een feest van en voor acteurs. Emile Hirsch, Juno Temple, Thomas Haden Church en Gina Gershon zijn buitengewoon (weerzinwekkend) als de familie Smith, die nieuwe betekenis geeft aan het woord 'disfunctioneel'. Maar de film behoort helemaal (het kruis van) Matthew McConaughey toe: zijn Zippo-klikkende psycho Joe is een meer dan fatale mix van ijzige cool, zuiders gemompel, seksuele deviatie, ingehouden moordinstinct en diep gestoorde romantiek.

"Lelijk en gemeen, om niet te zeggen dom en lomp", "zieke, lachwekkende cocktail van seks, geweld en rotzooi", "verspilling van talent": de banvloeken alleen (naast de jubelkreten, onder meer vanwege onze Unie van Filmkritiek: beste film van 2012!) zijn reden genoeg om dit lowbudgetwonder van de meester van The French Connection, The Exorcist en To Live and Die in L.A. te (her)ontdekken op Blu-ray. Helaas: geen extra's voor de Benelux-editie, dus geen audiocommentaar van Friedkin. Daarin verklaart hij zijn weigering om de film te verknippen voor een R-rating, in plaats van het commerciële doodvonnis NC-17 (de vroegere X). "Knippen zou hetzelfde geweest zijn als wat de Amerikaanse regering en legertop ooit planden voor Vietnam: 'We moeten Vietnam vernietigen om het te redden.'"