Politici betalen feestjes met belastinggeld

Fiorito, die bijna een miljoen euro aan partijgeld naar privérekeningen zou hebben gesluisd, is dinsdag gearresteerd. Maar het 41-jarige raadslid, dat in Lazio de bijnaam Batman had, is ook gaan wijzen. "De mensen in cel zijn niet slechter dan de mensen in de partij en in de regio", zei Fiorito bij zijn arrestatie.

Wat begon als 'Laziogate' spreidt zich uit over Italië. Calabrië, Emilia-Romagna, Piemonte; in de ene na de andere regio openen magistraten nu onderzoeken naar de uitgavenpatronen van raadsleden. Uit de informatie die naar buiten komt, blijken de regionale politici de afgelopen jaren vooral te hebben geïncasseerd.

Dat de 1.111 regioraadsleden duur waren, was al bekend. Jaarlijks kost ieder afzonderlijk raadslid de Italiaanse staat 743.000 euro, berekende het financiële dagblad Il Sole 24 Ore. De salarissen lopen in sommige regio's op tot meer dan 10.000 euro netto per maand.

Maar hoe de 21 regio's hun geld precies uitgaven was onduidelijk. "De regio's hebben meer autonomie dan de staten van Amerika", zegt Alberto Vannucci, politicoloog aan de universiteit van Pisa. "Ze krijgen vanuit de regering geld en hoeven nauwelijks verantwoording af te leggen over wat ze daar mee doen."

Monti kan niks doen

Nu blijkt dat een groot deel van het geld in de regio's wordt uitgegeven aan vergoedingen, die niet altijd even terecht zijn. Alberto Vecchi, raadslid in Emilia-Romagna, ontving bijvoorbeeld een vergoeding van meer dan 75.000 euro om vanuit zijn chalet in een Appenijns bergplaatsje naar Bologna af te reizen voor vergaderingen. In werkelijkheid woonde hij gewoon in Bologna. Hetzelfde trucje gebruikten vier raadsleden in de regio Basilicata, goed voor 3.240 euro extra per maand.

En zo barst het van de dubieuze voorbeelden. In Piemonte kreeg raadslid Roberto Boniperto in 2011 een vergoeding voor 39.561 kilometer die hij voor politieke activiteiten zou hebben afgereisd. Een raadslid in Emilia-Romagna leverde declaraties in van vier diners die op hetzelfde tijdstip zouden hebben plaatsgevonden. En andere raadsleden klagen over hun collega's die met de helm in de hand hun aanwezigheid tekenen en onmiddellijk weer weggaan.

De woede van de bevolking wordt aangezwengeld door de foto's in kranten en tijdschriften: van politici die met televisiemeisjes poseren op feesten van acteurs en van varkensmaskers en champagne op kostuumfeesten die 30.000 euro zouden hebben gekost. Het luxeleventje van de raadsleden komt hard aan nu de Italianen de crisis beginnen te voelen. De werkloosheid en jeugdwerkloosheid liggen op 10,7 en 34,5 procent en de prijzen van benzine, sigaretten en levensmiddelen zijn gestegen.

Premier Mario Monti heeft daarom zijn ministers bij elkaar geroepen en praat vandaag over maatregelen tegen de hoge kosten van de regionale politici. "Hij moet wel een symbolische ingreep maken", zegt Alberto Vannucci. "Maar wat hij kan doen is minimaal, vanwege de autonomie van de regio's."

Complete mislukking

"Het is de mislukking van een hele politieke klasse", zegt Vannucci. Net als andere politieke commentatoren ziet hij in Rimborsopoli een overeenkomst met een schandaal van twintig jaar geleden: Tangentopoli. Toen bleek dat politici massaal steekpenningen hadden aangenomen. Nieuwe politici als Silvio Berlusconi en Umberto Bossi van de Lega Nord maakten gretig gebruik van het machtsvacuüm dat ontstond door de 'Schone Handencampagne' van de magistraten. Zij verkondigden het einde van de 'eerste republiek' en zouden het zelf heel anders aanpakken.

"De tweede republiek gaat nu op dezelfde manier ten onder als de eerste republiek: aan corruptie en schandalen", verzucht Pagliara. Volgens Alberto Vannucci is het grootste gevaar dat de Italianen hun vertrouwen in de politieke klasse verliezen. "Er kan nu zo een populist opkomen die met deze sentimenten aan de haal gaat", zegt de politicoloog.

"Het resultaat van de Schone Handencampagne was twintig jaar macht voor Berlusconi. Je ziet dus dat de uitkomst van deze schandalen niet perse tot iets goeds hoeft te leiden."