Vlaamse moslims houden almaar meer vast aan ritueel
De Vlaamse moslim houdt meer dan ooit vast aan de traditie van het Offerfeest. Het aantal schapen dat ritueel geslacht wordt neemt almaar toe.
De profeet Ibrahim was ooit bereid zijn zoon te offeren, maar Allah nam uiteindelijk genoegen met een schaap. Die heuglijke gebeurtenis herdenken moslims wereldwijd door jaarlijks zelf een schaap te slachten, een traditie die allerminst lijkt weg te deemsteren. Integendeel zelfs. Een rondvraag bij de Vlaamse centrumsteden, die ervoor moeten zorgen dat een en ander netjes verloopt, geeft aan dat tijdens het Offerfeest steeds meer schapen geofferd worden.
In Antwerpen werden in 2012 in totaal 6.677 dieren geslacht, vorig jaar waren dat er 7.426. Mechelen noteerde in 2011 precies 730 slachtaangiftes voor schapen, dat aantal steeg vorig jaar tot 933. Een tijdelijke dip wordt verklaard door hogere retributiekosten of lokale conflicten met moskeeën. In Genk schommelden de cijfers de afgelopen vijf jaar rond de 2.200, terwijl in Gent niet meteen statistieken voorhanden waren wegens zomervakantie. "Maar globaal neemt het aantal slachtingen tijdens het Offerfeest toe", weet Laurens Teerlinck, medewerker van Resul Tapmaz (sp.a), schepen voor Gelijke Kansen.
Die stijging valt deels te verklaren door de groeiende moslimbevolking in onze contreien, maar inmiddels is ook het vertrouwen van de Vlaamse moslim in de tijdelijke slachtvloeren toegenomen. Die werden vanaf eind jaren negentig mondjesmaat ingevoerd omdat de reguliere slachterijen die jaarlijkse piek niet aankonden. "Sommige moslims hebben nog een tijdje stiekem thuis geslacht", vertelt Mohammed Achaibi van de Moslimexecutieve. "Het offeren is een familiaal gebeuren en in een slachthuis is dat toch wat moeilijker."
Volgens Achaibi hebben de moskeeën de afgelopen jaren flink gesensibiliseerd en de voordelen van de tijdelijke slachtvloeren - zoals de aanwezigheid van een veearts die de schapen keurt en de solidaire sfeer die er hangt - benadrukt. "Daardoor hebben steeds meer mensen de stap naar de slachtvloer gezet. Ik zie veel jonge gezinnen meedoen, net omdat het nu zo gemakkelijk is."
Doorgeven aan kinderen
Inmiddels blijft het enthousiasme bij zijn generatiegenoten groot, merkt de jonge Gentse imam Khalid Benhaddou (27). "Het offeren van het schaap is geen culturele traditie die elke generatie wat afbrokkelt, maar een belangrijke religieuze verplichting."
Jonge moslims die bezig zijn met hun islamitische identiteit staan er dan ook op de praktijk in stand te houden. "Ik merk dat vooral de 20- tot 40-jarigen zich stevig mengen in het debat over onverdoofd slachten, terwijl de oudere generatie er niet zo mee bezig is. Zij houden zich politiek sowieso wat meer afzijdig. Natuurlijk willen ze dat alles blijft zoals het wat, maar voor hen is de stap kleiner om het Offerfeest desnoods in hun land van herkomst te vieren als het hier tot een verbod komt. De jonge generatie vindt het belangrijk om het rituelen van het feest door te geven aan hun kinderen."
Wie geen zin heeft om eigenhandig een schaap te slachten, kan terecht bij halalslagers, die overigens heel het jaar door onverdoofd slachten, voor een kant-en-klaar stukje vlees of kan kiezen voor een financiële gift. Met dat geld wordt doorgaans een schaap voor minderbedeelden of de familie in het herkomstland gekocht.
"Maar het blijft een kleine minderheid die daarvoor kiest. Veelal zijn het moslims die hun religie op een eigen manier invullen en wat in het algemeen wat losser omgaan met de tradities", denkt Benhaddou. Rondvraag binnen de moslimgemeenschap leert dat zij vooral te vinden zijn in de Turkse gemeenschap, waar de aanhangers van de seculiere Atatürk minder nood voelen om effectief zelf aan het slachten te slaan. "De Marokkaanse gemeenschap is sterker gehecht aan tradities", zegt Achaibi. "De theologische verplichting staat los van leeftijden."
Net omdat de behoefte aan de rituele slachting zo groot blijft, vindt het kabinet van Resul Tapmaz het op zijn minst vervelend dat Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) zich nu weer uitspreekt tegen onverdoofd slachten tijdens het Offerfeest. "En nogal laat ook. Het Offerfeest is al op 23 september, organisatorisch wordt het heel lastig", zegt Teerlinck.
"Het zijn de steden en gemeenten die instaan voor de praktische uitwerking, maar die worden hier niet in gehoord. We hebben echt geen zin in toestanden van dertig jaar geleden, met slachtingen in badkamers en overal afval. We vrezen dat de roep om minder dierenleed net meer leed zal veroorzaken."