Kabinet-Leterme duwde mee afkoopwet door
Het kabinet van voormalig premier Yves Leterme (CD&V) heeft een centrale rol gespeeld bij het tot stand komen van de wet op de minnelijke schikking. Een medewerker stelde mee het finale wetsdocument op, zo blijkt nu.
Hoe de wet op de minnelijke schikking tot stand is gekomen, is een van de centrale vragen die de parlementaire onderzoekscommissie Kazakhgate moet beantwoorden. MR-senator Armand De Decker zou voor de miljardair Patokh Chodiev bij een aantal Belgische toppolitici gelobbyd hebben om de wet in 2011 snel gestemd te krijgen.
De regering, die toen in lopende zaken was, heeft de hele operatie aangestuurd, zo blijkt nu. Er lagen destijds verschillende wetsvoorstellen over de afkoopwet in het parlement klaar, maar er gebeurde niets mee. De zaak geraakte plots in een stroomversnelling op 2 maart 2011, toen enkele parlementsleden een amendement op de wet 'algemene bepalingen' indienden.
Uit het originele document van het amendement blijkt nu dat de fiscaal adviseur van Leterme de tekst heeft aangemaakt op 2 maart. Zijn naam en de aanmaakdatum verschijnen bij de digitale eigenschappen die je met elke tekstverwerker kunt opvragen. Een zeer betrouwbare bron bevestigt zijn medewerking die dag.
Alle bochten afgesneden
De tekst zelf komt in grote mate overeen met het voorstel dat CD&V-Kamerlid Servais Verherstraeten al had ingediend. Niettemin wordt duidelijk dat het kabinet van de premier die dag mee het gaspedaal heeft in gedrukt. Ook toenmalig vicepremier Didier Reynders (MR) zou die dag hebben aangedrongen op een snelle stemming, blijkt uit eerdere verklaringen van Open Vld-Kamerlid Carina Van Cauter.
Bovendien had de regering een maand eerder, op de ministerraad van 3 februari, beslist om het dossier van de afkoopwet te koppelen aan de afschaffing van het bankgeheim, een andere heikel dossier van dat ogenblik. De twee moesten worden goedgekeurd in de bevoegde commissie, blijkt uit de notulen van die vergadering. Het scenario was dus op voorhand uitgetekend op de regeringstafel.
Door te werken via een amendement, en geen volwaardige wet, geraakte de afkoopwet in sneltempo door het parlement. Chodiev kon er in juni hetzelfde jaar al gebruik van maken. De regering sneed zo alle bochten tegelijk af.
"Het gaat wel vaker op die manier", zegt een topminister van destijds. "Op zulke momenten is er nauw overleg tussen de parlementaire fracties en de regering. In dit geval is het logisch dat de premier de coördinatie op zich neemt."
Eerder wees Leterme in deze krant (DM 22/11)op de verantwoordelijkheid van Didier Reynders, toen minister van Financiën. Reynders zou als minister van Financiën "erg actief met de materie bezig" geweest zijn.
Verantwoorden
Oud-premier Leterme blijft ontkennen zelf een actieve rol te hebben gespeeld. "De voorbereiding gebeurt in werkgroepen", stelt hij nu. "Ik werd op de hoogte gehouden van de beslissingen. Maar hoe dat praktisch verlopen is, daar heb ik geen weet van. De namen van De Decker of Chodiev zijn nooit gevallen in verband met dit dossier." Hoe dan ook is hij als premier verantwoordelijk voor de handelingen van zijn kabinet. De kabinetsmedewerker zelf wenste niet te reageren. Hij moet allicht ook voor de onderzoekscommissie verschijnen.
Let wel, dit is geen bewijs dat het kabinet van de premier in opdracht van Chodiev handelde. Er stonden op dat moment ook andere belangen op het spel. Zo woedde er destijds een felle politieke strijd over de afkoopwet en de opheffing van het bankgeheim. Eindelijk was er een compromis bereikt. Ook was de diamantlobby op de achtergrond aan het pushen de regeling erdoor te krijgen.
Leterme, Reynders en alle andere toenmalige topministers zullen zich moeten verantwoorden in de onderzoekscommissie. Vanaf half maart wordt dit luik van het onderzoek aangesneden.