Kritiek na Google-boete: 'Europees protectionisme'

"Google heeft ons vele innovatieve producten en diensten gegeven die een verschil hebben gemaakt in ons leven", lichtte Eurocommissaris voor Concurrentie Margrethe Vestager de beslissing toe. "Maar wat Google heeft gedaan, is volgens de Europese concurrentieregels onwettig. Het ontzegde andere bedrijven de kans om te concurreren op basis van verdiensten en om te innoveren, en het ontzegde consumenten een echte keuze tussen diensten." Daarom legt ze het bedrijf een boete op van 2,42 miljard euro.

De zoekmachine van Google is alom bekend. Negentig procent van alle zoekopdrachten in Europa gebeuren via Google. Het bedrijf startte in 2004 ook met een dienst waarop consumenten online producten en prijzen kunnen vergelijken.

"De strategie van Google voor zijn vergelijkende shoppingdienst bestond er niet enkel in om consumenten aan te trekken door een beter product aan te bieden dan dat van de rivalen. Google misbruikte zijn marktdominantie als zoekmachine om zijn eigen vergelijkende shoppingdienst te promoten in de zoekresultaten, en om die van concurrenten te degraderen", zegt Vestager.

Peanuts

Voor Google is de boete in absolute bedragen peanuts. Het moederbedrijf Alphabet zit op een kasstroom van dik 90 miljard euro aan cash en aandelen. Pijnlijker allicht is het besluit van de Commissie dat Google zijn praktijken binnen de 90 dagen moet stopzetten. In het andere geval dreigt er een boete van naar schatting 15 miljoen euro per dag dat er langer misbruik wordt gemaakt van deze praktijken. Daardoor ziet Google zijn inkomsten in de toekomst onzeker worden.

Daarenboven volgen er allicht nog meer boetes voor het bedrijf. De Europese Commissie onderzoekt bovendien ook de eisen die het bedrijf zou opleggen aan fabrikanten van mobiele telefoons bij zijn besturingssysteem Android. En er loopt een zaak tegen AdSense, een belangrijk advertentieproduct van Google.

Google bijt van zich af, en heeft steeds beweerd dat de Europese Commissie geen zaak heeft. Het bewijsmateriaal zou niet kloppen en er zou te weinig rekening zijn gehouden met concurrentie van bijvoorbeeld Amazon en eBay. Het concern wees er al herhaaldelijk op dat de eerste klachten uit 2008 stammen. Sindsdien is er veel veranderd in het internetgedrag van consumenten. Die maken meer gebruik van apps op hun mobiele telefoons en doen op die manier steeds meer rechtstreeks zaken met winkeliers op het internet in plaats van via Google. De internetreus onderzoekt momenteel of hij naar het Europees Hof van Justitie in Luxemburg stapt.

'Europa is te traag'

Met deze boete tegen een Amerikaans bedrijf zet Europa de hakken in het zand. Vorige zomer besloot Vestager ook al tot een terugvordering van een belastingdeal tussen Apple en Ierland. Daarbij werd een bedrag van 13 miljard euro aan onterechte belastingvoordelen teruggeëist. Apple tekende beroep aan in Luxemburg. Ook Facebook mocht zich verheugen op de toorn van Vestager, en kreeg een boete van 110 miljoen euro.

Critici van Vestager beschuldigen haar van een protectionistische heksenjacht, die bedoeld is om Europese bedrijven te bevoordelen.

Ook de Nederlandse hoogleraar Cor Molenaar (Erasmus Universiteit Rotterdam) is niet te spreken over de strategie van Vestager. "De Europese Commissie spreekt forse taal, maar daar schieten we weinig mee op", fulmineert de professor e-marketing aan de telefoon. "De sterke positie van Google in Europa is verklaarbaar, omdat er geen Europees alternatief is ontwikkeld. Het is Europa niet gelukt met een eigen internetbedrijf tegen Google op te boksen omdat het hopeloos verdeeld is, en elke lidstaat maar wat doet. Dat kun je Google niet verwijten. Europa is traag, te verdeeld en te weinig betrokken bij de ontwikkelingen op internet en de wensen van klanten. Deze lethargische houding gaat ten koste van de economische weerbaarheid van Europa en van de werkgelegenheid."