NMBS mag 1 MILJARD extra schulden maken
Hogere perrons, nieuwe sporen rond Antwerpen en de afwerking van het Brusselse voorstadsnet. De regering-Michel heeft grote plannen voor de NMBS. Na de zomer pompt ze 1 miljard euro in de spoorwegmaatschappij boven op de jaarlijkse dotatie van 2,9 miljard euro.
De beslissing viel zaterdag op Hertoginnedal, tijdens het zomerseminarie van de federale regering. Experts van het Planbureau gaven daar een ontnuchterende presentatie over de economische staat van het land. Uit hun rapport blijkt dat de productiviteit van de Belgische instellingen serieus omhoog moet. De snelste manier om dat te realiseren, aldus het Planbureau, is investeren in infrastructuur.
Het spoor is een uitstekende belegging omdat het snel resultaat oplevert. "Aangezien de investering zo snel mogelijk sociale en economische winst moet opleveren, kom je bij de mobiliteit terecht", klinkt het bij minister van Mobiliteit François Bellot (MR), die het plan bekendmaakte in Le Soir. Volgens een studie van de Universiteit Gent kosten files tot 3 miljoen euro per dag aan gezinnen en bedrijven. Ook de overheid loopt zo een hoop fiscale inkomsten mis.
Het resultaat is een reeks investeringen van 1 miljard euro. Dat bedrag wordt verdeeld via het klassieke wafelijzer: 600 miljoen voor Vlaanderen, 400 miljoen voor Wallonië.
Geen extra treinen
De regering bereikte een consensus over de grond van de zaak, maar nog niet over de concrete investeringsprojecten. Wel is het duidelijk dat een groot deel van het geld naar de afwerking van het voorstadsnet rond Brussel gaat. Daarnaast is er sprake van de renovatie van de goederenlijnen rond Antwerpen. Denk maar aan de IJzeren Rijn, de oude goederenlijn tussen de haven en het Duitse Ruhrgebied, maar ook de oude spoorbundels en -wissels rond Antwerpen.
"We zoeken investeringen met een snelle impact. De reiziger moet dit meteen voelen", klinkt het bij Bellot. Als het van de minister afhangt, gaat een deel van het geld bijvoorbeeld naar de verhoging van de perrons, zodat reizigers makkelijker in en uit de trein kunnen stappen. Uittredend spoorbaas Jo Cornu pleit daar al langer voor.
Wat opvalt is dat de regering een strikt onderscheid maakt tussen infrastructuur en exploitatie. Zo gaat er geen euro naar extra treinen of de heropening van stopplaatsen - de exploitatie - aangezien dat te weinig geld oplevert. Ook gaat er enkel geld naar 'nuttige' infrastructuurwerken. "We zijn dus niet van plan om geld te stoppen in megalomane stations", aldus een regeringsbron.
Europees groen licht?
Vraag is: hoe investeer je 1 miljard euro wanneer je binnen drie weken een begrotingsgat van 2,4 miljard euro moet dichtrijden? Het antwoord is: schulden maken. De NMBS krijgt de toestemming om haar schuldenberg, die al 3,2 miljard euro bedraagt, met een miljard euro te laten oplopen. Die schulden vallen buiten de Belgische staatsschuld omdat de NMBS een autonoom overheidsbedrijf is. In ruil moeten de investeringen wel geld opleveren.
Uitstekende zet, vindt topeconoom Paul De Grauwe, professor aan de London School of Economics. "De rente staat vandaag uitzonderlijk laag, waardoor het goedkoop is om te lenen. Als de investering meer opbrengt dan de kosten die de NMBS betaalt voor de lening, dan levert dat geld op voor de economie. Er is dus niets mis met schulden, zolang je maar slim investeert. Dat is in het verleden wel eens foutgelopen in België."
Wel nog één hindernis: de operatie moet groen licht krijgen van Europa. Regeringsbronnen verwijzen naar de SEC95-norm. Dat is een Europese regel die bepaalt of een uitgave al dan niet in de begroting moet worden opgenomen. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) zal de zaak bepleiten bij Europa.