Pohlmann
Joachim Pohlmann is woordvoerder van Bart De Wever (N-VA) en schrijver van Een unie van het eigen. Zijn column verschijnt wekelijks.
'Conservatief is weer sexy." Of dat beweert de CSU toch in een 10-puntenplan dat ter bespreking werd voorgelegd op een onderlinge top met de CDU deze week. Ik ben een man met een missie, maar dat het dezelfde missie is als die van Justin Timberlake, is nieuw voor mij: "I'm bringin' sexy back." Op die top werden de krijtlijnen voor de regeringsonderhandelingen uitgezet. En de CSU wil de Union - de alliantie met de CDU - opnieuw op conservatieve leest schoeien: recht en orde, Leitkultur, een bovengrens aan migratie, patriottisme en Liebe zur Heimat, geen zelfverloochening...
Ik word er alvast lichtjes opgewonden van. Alleen straalt het document het besef uit dat bij de verkiezingen een kapitale vergissing met mogelijk onherstelbare schade werd begaan: de wijsheid die Franz Josef Strauss de Union meegaf, en die letterlijk in het document staat, werd vergeten. "De Union kan niet aanvaarden dat er rechts van haar een partij floreert." Dat was de mantra van wat misschien wel de belangrijkste naoorlogse conservatieve politicus van continentaal Europa was. Een mantra waarmee de Union decennialang Duitsland politiek kon domineren.
Strauss was een controversieel figuur waar steeds een zweem van affairisme rond hing. Maar hij was evenzeer een principieel man die zijn scherp ideologisch discours verstaanbaar wist te verpakken: "Als de socialisten het in de Sahara voor het zeggen krijgen, gebeurt er tien jaar niets en dan is het zand op." Met die retoriek werd Strauss ongekend populair, zeker in zijn thuisstaat Beieren. Daar legde hij de basis voor het 'Lederhosen und Laptops'-verhaal dat van regio een economisch succes maakte. Het bezorgde de CSU er stevige absolute meerderheden en Strauss de status van halve heilige.
Zijn grootste bekommernis was echter het speelveld rechts van de CDU/CSU bezet houden. Strauss ging soms zeer rechts leunen om zijn corpulente schaduw af te werpen, wat hem voor de linkerzijde onaanvaardbaar maakte. Maar het werkte: extreemrechts bleef in Duitsland partijpolitiek marginaal. Ambitieuze rechtse jongeren met een minimum aan politiek Vernunft konden niet anders dan zich engageren in de Union. Er was immers geen politiek bestaan daarbuiten. Strauss werd daarom op handen gedragen door zijn achterban en voor fascist uitgekreten door zijn tegenstanders.
Het speelde hem ook parten. Toen hij zich in 1980 kandidaat-kanselier stelde, ontstond een linkse lastercampagne die hem wegzette als een gevaar voor de democratie. CDU/CSU werd de grootste maar Strauss 'verloor' de verkiezingen met 44,5 procent. Het slechtste resultaat ooit. Toen toch. Verslagen trok Strauss zich terug in Beieren en de weg lag open voor Helmut Kohl. Die de strategie van Strauss aanhield om Die Republikaner klein te houden. Pas bij de vorige verkiezingen liet de Union met Angela Merkel de rechterflank open liggen. Met de bekende en desastreuze gevolgen.
De werkelijke schade is niet de AfD. Die partij zal aan interne strubbelingen wellicht ten onder gaan. De averij is dat het bewijs werd geleverd dat een rechtse partij in Duitsland, en dus een alternatief voor CDU/CSU, mogelijk is. En die wetenschap zorgt bij CDU en zeker CSU voor zenuwachtigheid.
In Beieren voerde de AfD campagne met 'Franz Josef Strauss zou AfD stemmen'. Het deed de CSU pijn, niet alleen electoraal. Dat een paar dagen geleden een onderzoek lekte waaruit bleek dat de Union meer stemmen zou hebben gehaald zonder Merkel, is geen toeval. De messen worden geslepen.