Zimbabwe snakt naar herstart

Zimbabwanen begeven zich naar buiten, winkels zijn open, straatventers gaan hun gang en auto's rijden voorbij. Ze durven zich zelfs uit te spreken over - en tegen - Mugabe. Kranten hebben koppen die jarenlang ondenkbaar leken. "Begin van een nieuw tijdperk", schrijft Daily News. "Mugabe's erfenis van as", meldt de Zimbabwe Independent.

De pantserwagen, daar op de hoek, betekent goed nieuws, gebaart Brian Mupambirei grijnzend in het centrum van Harare. Het leger weert de politie van de straten in de hoofdstad van Zimbabwe "en dus betalen wij als bestuurders van taxibusjes geen smeergeld meer aan agenten". De 27-jarige Mupambirei oogt ontspannen, met zijn drie goudkleurige halskettingen en zijn baseballpetje. Hij neemt afscheid met een brede lach en een onnavolgbare handdruk.

Megavilla

Voor de toegangspoort van Mugabe's residentie, in de lommerrijke buurt Borrowdale, staan zo'n tien militairen naast een bewapende pick-uptruck. Ze lachen wat tegen elkaar, vanonder hun gele baretten. 'Blue roof' heet de megavilla in de volksmond. Het blauwe dak doet denken aan een pagode. Mugabe zit naar verluidt binnen, onder huisarrest, maar verschijnt ineens, met een blauw hoofddeksel op, bij een diploma-uitreiking op de universiteit.

Na de machtsgreep van het leger, in de nacht van dinsdag op woensdag, onderhandelt Mugabe met de militaire leiding. Mugabe rechtstreeks afzetten kan de indruk wekken van een zuivere staatsgreep, en dat valt misschien lastig uit te leggen aan het samenwerkingsverband van zuidelijke Afrikaanse landen, SADC. Het lijkt alsof het leger zoekt naar een uitweg die zich laat uitleggen als een grondwettelijk juiste machtsoverdracht. De druk op Mugabe neemt wel toe. Vandaag plannen veteranen van Zimbabwe's onafhankelijkheidsstrijd een massabetoging tegen Mugabe.

Tendai Matamira (44) is toch bang dat SADC Mugabe zal proberen te helpen, ook al was Mugabe "een meedogenloze dictator". Matamira vertolkt een breed gedeeld gevoel. "Andere landen hebben Zimbabwe jarenlang in de steek gelaten. Het probleem van Afrika is dat leiders elkaar beschermen." Matamira drinkt in zijn eentje twee flessen bier leeg op een parkeerplaats in Harare. "Ik probeer toch te vieren", zegt hij. "Ik hoop op onze onafhankelijkheid" - waarmee hij het daadwerkelijke vertrek van Mugabe bedoelt, de man die in 1980 leider werd van onafhankelijk Zimbabwe.

Andere inwoners van Harare kennen geen enkele twijfel meer: zij zijn ervan overtuigd dat Mugabe binnenkort zal verdwijnen.

"Mensen weten zéker dat Mugabe's tijd voorbij is en tegelijkertijd weten ze het toch ook weer niet helemáál zeker", zegt Tsitsi Wakatama (40), docente Engels. In haar appartement op een zevende verdieping kijkt ze uit over het grote gazon van het presidentieel werkpaleis. "We moeten het Mugabe zien zeggen: ik treed af."

Velen lijken de 75-jarige Emmerson Mnangagwa, de ontslagen vicepresident die achter de machtsgreep lijkt te zitten, een kans te willen geven. Mnangagwa is nauw verbonden met de legerleider die deze week optrad tegen Mugabe. "Slechter kan het toch niet worden", klinkt het vaak.

Maar David Chiri (47) vertrouwt niet op Mnangagwa, de 'Krokodil' die jarenlang namens Mugabe de bevolking terroriseerde. "Het leger doet nu aardig tegen de mensen, maar waarom zou iemand als Mnangagwa werkelijk zijn veranderd?", zegt Chiri. "In plaats van Mnangagwa zie ik liever nieuwe verkiezingen in Zimbabwe."

Wat met spoed moet verbeteren, zegt Chiri, is de economie van Zimbabwe. Na jaren van verwaarlozing en plundering moet die op de rails. Na een hyperinflatie schafte Zimbabwe de eigen munt in 2009 af en rekent het nu vooral in Amerikaanse dollars. Chiri krijgt zijn salaris als sportleraar in dollars, maar geld opnemen is nagenoeg onmogelijk wegens gebrek aan contanten. Zimbabwanen betalen in winkels met kredietkaarten.

Maar vaak genoeg is cash gewoon nodig, en dat is een groot probleem. "Als ik contanten nodig heb, bijvoorbeeld voor de taxibus, dan maak ik eerst krediet over naar iemand die cash heeft", zegt Chiri. "Zelf houdt hij daar dan 25 procent van en de rest krijg je contant. Je koopt dus geld. Het is tijd dat daar verandering in komt."