Europees rapport bikkelhard voor Turkije
De Europese Commissie presenteert vandaag het meest kritische rapport ooit over Turkije. De Commissie verwijt Ankara moedwillig de rechtstaat te ontmantelen door in de nasleep van de mislukte staatsgreep van deze zomer tegenstanders op te jagen en op te sluiten.
Commissievoorzitter Juncker zei 'met bitterheid' te constateren dat Turkije zich meer en meer vervreemdt van de EU. Het rapport komt op het moment dat de EU en Ankara elkaar over en weer harde verwijten maken. De Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Asselborn vergeleek maandag de politieke zuivering die de Turkse president Erdogan doorvoert met 'nazipraktijken'. EU-buitenlandchef Mogherini sprak dinsdag opnieuw haar 'ernstige bezorgdheid' uit over de golf van arrestaties en ontslagen in Turkije en in het Europees Parlement pleitte de liberale leider Verhofstadt voor het stopzetten van de onderhandelingen met Turkije over het EU-lidmaatschap.
Ankara noemde de opmerking van Mogherini 'onaanvaardbaar' en vindt dat de EU elke geloofwaardigheid bij het Turkse volk heeft verloren. Volgens de Turkse EU-minister Celik waren de nazi's 'schooljongens' vergeleken bij 'de Gülen-terroristen' die president Erdogan verantwoordelijk houdt voor de mislukte staatsgreep in juli.
Erdogan dreigde onlangs opnieuw de doodstraf in te voeren, wat het EU-lidmaatschap voor zijn land zou blokkeren. De EU is extra bezorgd over de ontwikkelingen in Turkije omdat ze vreest voor het vluchtelingenakkoord van maart met Ankara. Dankzij dat akkoord is de vluchtelingenstroom naar Griekenland vrijwel opgedroogd. Turkije heeft al verschillende keren gedreigd het akkoord op te blazen.
Ernstige terugval
In haar rapportage over de uitbreidingsonderhandelingen - die vrijwel stil liggen - spreekt de Commissie over een 'ernstige terugval' in Turkije wat betreft de vrijheid van meningsuiting en het functioneren van de rechterlijke macht. De Commissie hekelt de 'schaal en massaliteit' van de maatregelen die Erdogan heeft afgekondigd, zeker na het uitroepen van de noodtoestand. Tienduizenden vermeende terroristen, militairen en ambtenaren, alsook journalisten en politici zijn opgepakt. Honderdduizenden verloren hun werk, verschillende kranten en duizenden scholen zijn gesloten.
De Commissie benadrukt vandaag opnieuw dat alle arrestanten een eerlijk proces moeten krijgen, dat de onafhankelijkheid van de rechtstaat wordt gegarandeerd en dat ook oppositionele parlementariërs hun werk kunnen doen. Afgelopen weekend toonde Erdogan geen enkele bereidheid de EU op maar enige manier tegemoet te komen. "De dag komt dichterbij dat Turkije duidelijk moet maken of het wel lid van de EU wil worden", stelde Juncker.
Nieuwe vluchtelingengolf
Erdogan beseft dat het vluchtelingenakkoord een sterke troef is in onderhandelingen met de EU. Het laatste waarop de EU zit te wachten, is een nieuwe vluchtelingengolf naar de Griekse eilanden nu de stroom migranten vanuit Afrika naar Italië dit jaar hoger dan ooit zal uitvallen. In Brussel werd gehoopt dat de Turkije-deal - terugnemen van migranten in ruil voor geld en opheffing van de visumplicht - een voorbeeld zou zijn voor afspraken met Afrikaanse landen.
Momenteel praat Mogherini met landen als Niger, Nigeria en Mali over het tegengaan van de migrantenstroom via deze landen. Sancties zijn mogelijk als regeringen weigeren mee te werken. Om de oorzaak van migratie aan te pakken, presenteerde de Commissie in september een investeringsfonds voor Afrika. De lidstaten reageerden daar lauw op.
Achter de schermen overleggen Berlijn, Rome, Parijs, Madrid en Londen over nieuwe ideeën om een herhaling van 2015 - toen meer dan een miljoen migranten de EU bereikten - te voorkomen. Vorige maand suggereerde de Duitse minister De Maizière dat asielverzoeken voor Europa voortaan afgehandeld moeten worden in veilig geachte Afrikaanse landen als Tunesië of Egypte.