Een goede timing voor een Europese lente
Een gunstiger moment voor zijn 'Europese Troonrede' kan voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie niet wensen. Na acht ongekende crisisjaren heeft de EU de wind in de zeilen, zal hij het Europees Parlement woensdag voorhouden.
De sfeer waarin Juncker morgenochtend zijn Staat van de Unie uitspreekt, is een totaal andere dan die van 2016. Toen wankelde de EU door de dreun van het Britse volk om de EU te verlaten, een electorale uppercut die een eind maakte aan het Brusselse vertrouwen in een immer groeiende (in tijd en ruimte) Europese Unie. Het was het jaar waarin de populisten niet alleen in Groot-Brittannië hun gelijk bevestigd zagen, maar ook in de VS met de verkiezing van Trump.
En 2015 was ook al beroerd. Toen hield Juncker zijn Troonrede terwijl het eurolidmaatschap van Griekenland aan een zijden draadje hing, Europa werd overspoeld door een miljoen migranten en Rusland met zijn interventie in Oekraïne de Europese geloofwaardigheid als wereldspeler tartte.
Hoeveel lichter het EU-bestaan anno 2017. De euforie van de brexiteers is verstild, het gestuntel van de Britse premier May is zo deerniswekkend dat Europese regeringsleiders in een boog om haar heen lopen. De dreiging van Poetin en het aanhoudende gebrul van de Turkse president Erdogan versterken het besef dat het lidmaatschap van de Unie zo slecht nog niet is.
De populistische lente die Wilders en Le Pen begin 2016 proclameerden, is een jaar later veranderd in een Europese lente. Le Pen verloor van de EU-gezinde Macron, Wilders werd niet de eerste maar tweede partij. En de economie in alle eurolanden groeit weer. De investeringen trekken aan, de werkloosheid daalt. Natuurlijk zijn er nog steeds problemen - Polen, Hongarije, brexitonderhandelingen, Erdogan, Poetin zorgen voor spanning - maar geen existentiële die de EU bedreigen.
Een uitgelezen kans voor Juncker om het initiatief naar zich toe te trekken. Dat hij haast heeft, is ook een kwestie van politieke naijver. Zijn medewerkers schamperen nu al dat Macron en Merkel 'tongzoenend' in de Europese gangen staan. Zodra er een nieuwe Duitse regering is, wordt het 'Mercron'-gedrag nog inniger, voorspellen ze. Hun metafoor is niet echt smakelijk maar het komt erop neer dat de Duitse en Franse leiders straks de lakens delen en uitdelen als de Commissie afwacht.