Nederland is geen normaal land meer

Over luttele dagen staat het derde kabinet van Mark Rutte op het bordes, beëdigd en wel. Het is moeizaam gegaan en de meerderheid van één zetel voorspelt veel gefluister en handjeklap. Omkijken naar draagvlak in de samenleving is als luxe weggevallen. Er zal geregeerd worden met de karwats.

Nederland beschouwt zich nog steeds als een normaal land. Een voorbeeld voor Europa. Al helemaal voor Londen en Washington. Het Angelsaksische levensgevoel. Maar ben je vandaag nog een normaal land als je Trump kritiekloos zijn gang laat gaan en May niet durft te kapittelen voor haar brexit-vaudeville? Het minste wat je van Nederland kunt zeggen is dat schizofrenie moraal is geworden. In het spreken en het handelen.

In Den Haag komt een regering aan het bewind die de corrigerende werking van middenpartijen ontbeert. Rutte III is gewoon rechts. Rechtser dan alle zes lidstaten van het oude Europa. Zowel qua diversiteit als migratie worden de teugels strakker aangespannen. Voor de liberalen van de VVD is dat vanzelfsprekend, maar de verschuiving moet vooral op rekening van het christelijke CDA worden geschreven. Fractieleider Sybrand Buma heeft de solidariteit opgegeven voor een nieuw soort klompennationalisme. Zijn gevoel voor symboliek moet norm worden. Zo wil hij dat in de schoolklassen dagelijks het Wilhelmus wordt gezongen. Vroeger was dat 'We Shall Overcome' van Pete Seeger.

Nederland was al een land van extremen met de pletwals Wilders en het obscurantisme van de kleine christelijke partijen die hun aanhang verbieden op zondag naar voetbal op tv te kijken en met de auto te rijden. De ChristenUnie is mede regeringspartner geworden, voor de zachte prijs van nog meer rechts fundamentalisme. Het voltooide einde van D66 is onbespreekbaar verklaard.

Theoretisch is Alexander Pechtold de stem van het midden. Maar in zijn geilheid om mee te regeren zijn de idealen van D66 overboord gekieperd. Het zogenaamde links liberalisme van Pechtold onderscheidt zich nog nauwelijks van de liberale hardliners van de VVD. Alleen op onderwijs en zorg is de klemtoon wat zwaarder geworden. Ontwikkelingssamenwerking? Een dode mus.

Het was al kil in de Nederlandse samenleving en daar komt nu een scheut vrieskou bij. God gaat van oudsher boven geluk in rivierenland. En de eens zo spraakmakende culturele avant-garde is moedeloos geworden bij het hakblok van de bezuinigingen. Alleen de bindende ambiance van folklore is ongerept gebleven. Tot die folklore behoort ook het koningshuis dat allang niet meer ervaren wordt als de laatste beroepsinstantie. Daar komt bij dat niet de koning, maar zijn vrouw tot de harten van het volk spreekt. De Argentijnse diva Máxima is de Moeder Teresa van alle Nederlandse royalisten, deze keer met make-up.

Nederland is geen normaal land meer. Niet in het karaat van tolerantie, niet in erbarmen voor vluchtelingen, niet in smaakvol amusement. De genereuze volksaard is ontwricht door de hoogmis van het economisme.