Noord-Koreaanse kernwapens dankzij Belgische knowhow
De kernwapens van Noord-Korea hebben een Belgisch tintje. De opwerkingsfabriek waar Kim Jong-un plutonium aanmaakt voor zijn kernwapens is een kopie van Eurochemic, een pilootfabriek die in de jaren 60 en 70 operationeel was in Dessel. Dat heeft Belgoprocess, de erfgenaam van Eurochemic, voor het eerst erkend.
De wereld weet meestal wanneer Noord-Korea in Yongbyon begint met de productie van plutonium, een splijtbaar materiaal dat kernwapens hun vernietigende kettingreactie geeft. Spionagesatellieten tonen dan intense warmte in de opwerkingsfabriek, waar gebruikte kernbrandstof wordt gerecycleerd tot nieuwe splijtstoffen. Nauwelijks bekend is dat het gesloten regime de technologie voor dit complexe chemisch-nucleaire proces haalde in Dessel, bij het Belgische Eurochemic.
Gefinancierd door dertien OESO-landen, opereerde deze pilootfabriek tussen 1966 en 1975. Het was een wereldprimeur omdat men er de gebruikte brandstof van civiele kerncentrales recycleerde tot nieuwe splijtstoffen. De techniek was al in het militaire Manhattan-project gebruikt om plutonium te winnen waarmee de kernbom voor Nagasaki (9 augustus 1945) was gemaakt. Maar terwijl de Amerikanen en andere nucleaire grootmachten hun militaire opwerkingsfabrieken als topgeheim afschermden, zagen de Eurochemic-wetenschappers er geen graten in om de kennis over hun 'groen project' te verspreiden.
Ze stonden er weinig bij stil dat het ontwerp weer gemakkelijk aan militaire doelen aangepast kon worden. Het is van deze naïviteit dat het Noord-Koreaanse regime profiteerde. Tegen het einde van de jaren 80 slaagden de Noord-Koreanen er al in de opwerkingsfabriek na te bouwen. Toch zou het tot 2010 duren vooraleer een eminente VS-kernwetenschapper, die Yongbyon bezocht, en passant schreef dat de fabriek een kopie moest zijn van Eurochemic. Zijn bevinding bleef te lang onderbelicht, zegt Belgisch nucleair expert Luc Barbé, die ervan overtuigd is dat de Desselse pilootinstallatie "kardinaal in het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma" is.
Desgevraagd erkent vandaag Belgoprocess, dat enkele jaren geleden de ontmanteling van Eurochemic afrondde en het archief erfde, voor het eerst de gelijkenis. "Dat het principe en het werkingsproces van de opwerkingsinstallatie in Yongbyon gestoeld zijn op die van Eurochemic is hoogstwaarschijnlijk, gezien de historische context", zegt Bart Thieren van Belgoprocess.
Het was volgens hem net een doel van het project "om de opgedane kennis onder participerende landen te delen". Voor landen als Noord-Korea was "het verzamelen van informatie via wetenschappelijke rapporten, papers en congressen dan niet zo moeilijk". Ook was Eurochemic uitvoerig gedocumenteerd en gearchiveerd in wetenschappelijke bibliotheken, "een kennisdatabank avant la lettre".
Het regime in Pyongyang deed tussen 2006 en september 2017 zes succesvolle kernproeven, waarvan enkele met plutonium uit hun opwerkingsfabriek.
Belgoprocess biedt vandaag zijn expertise aan mocht de opwerkingsfabriek in Yongbyon ooit worden afgebroken in het kader van een ontwapeningsakkoord. Thieren: "Belgoprocess recycleerde de materialen van Eurochemic voor meer dan 95 procent, ook dat was een wereldprimeur. Als een kopie van Eurochemic in de toekomst wordt ontmanteld, dan kan de knowhow alvast in de Kempen worden gevonden."