Direct naar artikelinhoud

Waarom wintertijd?

De Daylight Inn in Petts Wood, een wijk in zuidoost-Londen, lijkt een gewone kroeg. Stamgasten kijken met een keurende blik op wanneer een vreemdeling binnenkomt. Het is de stamkroeg van de bedenker van het zomeruur. Patrick van IJzendoorn

et gebouw is wit met houten balken. Zelfs het rookhok heeft deze namaak-Tudorstijl. En toch staat het op een lijst van negentien 'beschermde pubs'. De kroeg heeft haar faam te danken aan een historische stamgast: William Willett, de aannemer die een eeuw geleden streed voor de invoering van de zomertijd. Hij kreeg het idee toen hij op een zomerochtend op zijn paard naar de bossen van de Pett-familie reed. Onderweg viel het hem op dat alle gordijnen nog dicht waren. Zonde van het daglicht, dacht hij. Waarom zetten we de klok niet vooruit?

Typisch Engels natuurlijk. Waar in een land als Frankrijk commissies met geleerden baanbrekende maatregelen bedenken, zijn het in Engeland vaak 'amateurs' die op basis van dagelijkse ervaringen een bijdrage leveren aan de vooruitgang. Was het niet de 18de-eeuwse autodidact Samuel Johnson die in zijn eentje een briljante en uitputtende encyclopedie schreef, iets waar in Parijs tientallen leden van de Académie française aan werkten?

Willett voerde jarenlang campagne voor het invoeren van een zomertijd, waarbij hij hulp kreeg van het jonge kamerlid Winston Churchill en de schrijver Arthur Conan Doyle. De autoriteiten, zoals gewoonlijk huiverig voor verandering, toonden aanvankelijk weinig interesse. Pas halfweg de Eerste Wereldoorlog, een jaar na Willetts dood, werd de klok vanaf mei een uur vooruit gezet, dit om de koolproductie te stimuleren.

Honderd jaar na zijn dood leeft de uitvinder van de zomertijd voort. Niet alleen is er een herberg naar hem vernoemd, er is ook een Willett Way, een blauwe gevelsteen op zijn huis in het nabijgelegen Chislehurst en een zonnewijzer in de bossen. Zijn strijd voor een beter gebruik van daglicht wordt nog steeds gevoerd, anders dan hier, waar de tijd geruisloos een uur teruggaat. Elk najaar klinkt er een roep om niet terug te keren naar Greenwich Mean Time, maar de klok met rust te laten.

Coldplay

Door de jaren heen zijn er tal van wetsvoorstellen ingediend: de Lighter Evenings Experiment Bill, de Extension to Summer Time Bill, de Time Zone and Summer Time Devolution Bill, de British Time Bill, de Western European Time Bill, de Central European Time Bill en de Summer Time Bill. Het zou leiden tot minder ongelukken, depressies en lagere energiekosten. De meeste Britten zijn voor, maar er is tegenstand van boeren en andere ochtendmensen.

Het grote probleem is dat invoering de toch al fragiele unie kan ondermijnen, want Schotland zal meteen een eigen tijdzone eisen. De Schotten zullen er immers weinig voor voelen om 's winters tot koffietijd in het donker te zitten, wachtend op het moment dat zo mooi bezongen is door de popgroep Coldplay. 'To my surprise and my delight / I saw a sunrise, I saw sunlight / I am nothing in the dark / And the clouds burst to show daylight.'

Saillant detail: de overgrootvader van zanger Chris Martin is William Willett.