The Australian dream: talent krijgt een duwtje

"Hij zal nog wel een accentje hebben, maar dat kan de Australiërs weinig schelen. Ze hebben allemaal een accent." Hij breekt zijn zinnen met een lach, zeker als het over Australië gaat: het hart van Korneel Rabaey (35), professor aan de Universiteit Gent, ligt nog altijd in het land van onze tegenvoeters.

Tussen 2006 en 2011 woonde hij er met zijn gezin. En dat Mathias Cormann, een Duitstalige Belg die in 1996 naar Australië emigreerde, er sinds vandaag Minister van Financiën is in de nieuwe regering van Tony Abbott, verbaast hem niks. "Je moet er eerst binnen geraken. Maar eens je er bent, zijn er enorm veel opportuniteiten."

In politiek en zaken mag 'opportuniteiten' een cliché geworden zijn, als je met iemand over Australië praat, komt het woord terug. Korneel Rabaey noemt het.

Tineke Van der Eecken (46), die sinds 2001 in Perth woont, spreekt van "veel kansen voor buitenlanders". En Eveline Masco (33) zegt: "Het woord 'migrant' is niet per definitie een stempel, wat het in België wel vaak is. Alleen al in Perth komen er elke week duizend nieuwe mensen bij." Ooit, in 1996, was Mathias Cormann één van die nieuwe mensen. Zoals zij. En in alle verhalen klinkt het positief: opportuniteiten.

Om dat goed in te schatten, is de omgekeerde denkoefening interessant: zou een 'migrant', die 17 jaar terug België binnenkwam, vandaag kans maken op een een hoge ministerspost? Wellicht niet. Los van de kwaliteiten die Cormann heeft (sinds 2007 als senator en als lid van de Liberals als een tijdje schaduwminister van Financiën), lijkt het toch een uniek snelle way to the top voor een buitenlander.

Betekent dit dat Australië progressiever is? Het verkiezingssucces van de conservatief Tony Abbott staat daar in ieder geval haaks tegenover. "Maar dat succes van rechts heeft twee belangrijke oorzaken", zegt Korneel Rabaey. "Labour (dat aan de macht was, RVP) heeft er een zootje van gemaakt door een interne strijd en bovendien heeft Abbott er voortdurend op gehamerd hoe slecht het wel ging in Australië. De mensen zijn dat gaan geloven, terwijl dit het land was dat tijdens de economische crisis geen deficit liet optekenen."

Gouden ticket

Politiek progressief is dus geen uitleg. De eerste maatregelen die Abbott aankondigde waren overigens de afschaffing van de CO2-taks, een vermindering van de ontwikkelingssamenwerking en het 'stop the boats'-idee: de zorg om het aantal illegale immigranten dat met boten, vooral uit Indonesië, aan land komt helemaal te verhinderen.

En dat in Australië, een land dat leeft van inwijkelingen. Eveline Masco, in een vorig leven eindredacteur bij Radio 2 en bij VRT-televisie en sinds januari 2013 met haar man in Perth wonend: "In het appartementsgebouw waar wij leven, wonen verder Ieren, Amerikanen, Duitsers en Zuid-Afrikanen. En ik dénk dat er misschien ook een Australiër woont. Dat toont aan hoe internationaal Perth is. En je bent er snel welkom. Het was altijd een stad die ver van de rest van de wereld lag. Maar nu komt de rest van de wereld naar hier toe. En dan zeggen ze: We hebben nu betere koffie dan 15 jaar geleden."

Toen woonde Tineke Van der Eecken, dochter van ex-politica Nelly Maes, met haar man Bert nog niet in Perth. Dat deed het koppel vanaf 2001, toen hij aan de universiteit van Perth een kans kreeg om als geoloog te doctoreren. "We hadden er negen jaar Afrika opzitten, eigenlijk wilden we een tijd in Europa blijven, maar toen kwam die kans", zegt Tineke.

"Na die drie jaar besloten we uiteindelijk in Australië te blijven, al was dat nog altijd niet evident. Om permanent resident te worden duurde het nog anderhalf jaar." En dan komt dat typische Australische naar boven, waarin meteen het geheim van veel (en ongetwijfeld dat van Mathias Cormann) succes zit.

"Ze willen heel erg controleren wie binnenkomt. Alleen wie bijdraagt aan de maatschappij is welkom. Mensen van wie ze weten dat ze geld gaan kosten, maken geen kans." Dat zorgt voor criteria: diploma, ervaring, taal, leeftijd ("wie ouder is dan 45, mag het vergeten"), land van herkomst.

"Zelfs voor wie een kind met een afwijking heeft, is het moeilijk." Het ordewoord lijkt: succes. En daarvoor is, bijvoorbeeld, een diploma een gouden ticket. "Australiërs zijn werkers", zegt Van der Eecken. "Er zijn relatief weinig hoog gediplomeerden. Komt ook omdat het al gauw 15.000 dollar per jaar kost om aan de universiteit te studeren. Onze eigen dochter sturen we daarom nu naar België. Maar ben je wel gediplomeerd en heb je buitenlandse ervaring, dan heb je veel kansen."

Dat bevestigt ook Korneel Rabaey, die snel carrière maakte als docent en hoofddocent. "Het schuift sneller dan in België", zegt hij. "Al kan het ook snel omdraaien: ik ken een hoogleraar die zomaar terugviel tot het niveau van doctor-assistent. Maar in elk geval is flexibiliteit van een loopbaan een zeer belangrijk aspect."

Eveline Masco deed er twee jaar over om alle papieren en testen te passeren om haar droom ("in Australië wonen") te verwezenlijken. "Mijn man en ik zijn allebei germanisten, Engels-Nederlands, maar toch moesten we een taaltest passeren. Verder is je beroep van groot belang. Journalisten, zeker Nederlandstalige, hebben ze niet nodig. Ik had gelukkig een werkaanbieding van een mediabedrijf, daar kon ik uiteindelijk aan de slag."

Die verhalen kent iedereen. Korneel Rabaey vertelt het verhaal van een Belgische dierenarts bij wie het zelfs niet lukte. "Hij vertrok dus maar weer." Tineke Van der Eecken had enorme problemen om haar diploma van criminologe gehomologeerd te krijgen. Het lukte uiteindelijk. Voor de 'Corrective Services', zeg maar het ministerie van Justitie, werkt Tineke (die ook juwelenontwerpster is en boeken schrijft) aan slachtoffer- en daderbemiddeling. "Aan de andere kant zijn kapper en zetelovertrekker dan weer knelpuntberoepen. Die zijn dus welkom."

Arrogant

Terug naar Mathias Cormann en zijn verhaal: volgens Eveline Masco is het inderdaad een zeer goed voorbeeld van 'the Australian Dream'. "Talent krijgt kansen", zegt ze. "Maar anders dan bij the American dream is het in Australië veel meer down to earth. En je mag zeggen wat je waard bent. Dat klinkt niet, zoals in Vlaanderen en België, arrogant. Je mag zeggen wie je bent en wat je verwezenlijkt hebt en dan zeggen zij: 'Good on ya'. Dat betekent heel eenvoudig 'goed voor jou', maar zonder negatieve bijklank. De mensen genieten mee van je succes."

Een goed voorbeeld zag Masco bij een vriend van haar. Hij is ingenieur en ging bij een hoop bedrijven aankloppen op zoek naar een job. "Bij één van die bedrijven zei een man: 'Ik ken iemand die jou misschien kan gebruiken, ik voer je erheen.' Maar in dat kwartiertje in de auto praatten ze verder en plots zei hij: 'Kom, we keren terug, ik ga je zelf in dienst nemen.'"

Rabaey: "Talent krijgt een duwtje bij. Altijd. Het is een land van wroeters en van mensen die appreciëren als je wroet. In de vorige regering was Penny Wong minister, een lesbische vrouw met ook Chinese roots. Dat maakte niks uit. Het gaat over competentie. Overigens zijn de meeste Australiërs zelf pas twee of drie generaties ver. Het zou dus gek zijn mochten ze over afkomst vallen."

Australië is natuurlijk bijzonder groot. En er zijn verschillen: in en rond Perth, aan de westkust, boomt de mijnbouw. "De financiële crisis heeft er zich minder laten voelen", zegt Tineke. "Aan de oostkust was dat toch anders. Al zit de werkloosheid daar ook nog altijd onder de vijf procent."

En in de acht maanden dat Eveline Masco en haar man er wonen, zag ze in geen tijd nieuwe wolkenkrabbers uit de grond komen. "Ik noem Perth altijd the hidden pearl van Australië", zegt ze. "De mijnbouw zorgt er inderdaad voor dat de stad zich in een unieke positie bevindt. En bovendien is een netwerk er heel belangrijk. Ze zijn niet bang voor challenges en het zakenleven gebeurt er heel efficiënt. Heb je een afspraak met een klant, dan wordt bij een kop koffie binnen de 10 minuten beslist of een idee goed is of niet. Dat vind ik een fijne spirit."

En laat 'fijn' het woord zijn dat Korneel Rabaey algemeen over heeft voor het land. Dat hij en zijn gezin nu opnieuw in België wonen, heeft met afstand tot de familie te maken. "Maar verder is het gewoon een fijner land om te leven. Zeker als je van de natuur houdt, is het er fantastisch en dat sijpelt door in alles. Vlak bij Brisbane heb je leuke stranden, waar mensen voor het weekend hun tentje opslaan. Wel, het is geen uitzondering om dat te doen met de mensen waarmee je werkt. Dan breng je dus het weekend door met collega's-professoren, docenten en masterstudenten. Dat zie ik ons in Gent nog niet meteen doen aan de Blaarmeersen."