Alleen strengere rekrutering kan extremisten uit leger houden

De deur van het Belgisch leger staat momenteel wagenwijd open, zo vindt Kamerlid Georges Dallemagne (cdH). "De screening van de kandidaat-militairen moet grondiger. Het gaat hier uiteindelijk om personen die met wapens leren werken en die in oorlogssituaties terecht komen. We weten ondertussen dat er salafisten (radicaal-islamisten, SV) in het leger zitten. Dat impliceert toch ernstige veiligheidsrisico's. Het moet mogelijk zijn om die personen tijdens een selectieprocedure te weren."

Dallemagne wil dat niet de militaire inlichtingendienst, maar de Staatsveiligheid in het verleden graaft van kandidaat-militairen. "De Staatsveiligheid beschikt over de nodige informatie en kan die taak dus perfect uitvoeren. Bovendien moet er bij elke mogelijk rekruut een veiligheidsonderzoek komen", zegt hij. "Nu gebeurt dat willekeurig: de ene kandidaat-militair wordt gescreend, de andere niet."

Bedenkelijk

De mogelijkheid bestaat dat Belgische soldaten met extremistische sympathieën hun militaire kennis voor criminele doeleinden zullen gebruiken. Geen onterechte vrees, nadat dit weekend (DM 12/01) nog bleek dat Brusselse jihadisten naar Somalië trokken om mee te vechten met het militante Al-Shabaab. Enkele jaren geleden kwam het leger nog in opspraak toen bleek dat enkele militairen lid waren van Blood & Honour en terroristische aanslagen aan het voorbereiden waren.

Momenteel kan Defensie weinig beginnen tegen soldaten die lid zijn van extremistische organisaties, zo blijkt uit een intern document. "Lid zijn van een dergelijke organsiatie kan op zich geen aanleiding geven tot het opleggen van tucht- en statutaire maatregelen", besluit Defensie daarin.

Concreet gaat het om organisaties of verenigingen die niet bij wet verboden zijn, maar die "door de overheid en politiediensten nauwlettend in het oog worden gehouden. (... ) Hun leden of sympathisanten zorgen vaak voor overlast, verstoren de openbare orde, shockeren door hun provocerende klederdracht of hun houding die indruist tegen het maatschappelijk aanvaarde en nagestreefde gedachtegoed."

Indirect linkt Defensie dit soort organisaties onder meer aan "racisme, xenofobie, neonazisme, extremisme en fundamentalisme". Motorbendes met een slechte reputatie, sekten en georganiseerde straatbendes behoren volgens de nota ook tot die categorie. Een concrete lijst van alle organisaties die onder die noemer 'bedenkelijk' valt, ontbreekt. "Onnodig en niet de bedoeling", stelt het Belgisch leger.

Geen strobreed

Lid zijn van zo'n groepering is volgens Defensie "moeilijk te verzoenen met het ambt van militair", maar niet verboden. Een overste kan de soldaat in kwestie er wel op aanspreken, maar die kan niet verplicht worden om uit de organisatie te stappen of de banden ermee te verbreken. Wat wel verboden is: "Aanstootgevende of provocerende acties, tekens, symbolen of andere uiterlijke kenmerken binnen de militaire kwartieren en installaties."

In de vele 'Algemene Orders' staat beschreven wat mag en wat aanleiding kan geven tot tuchtmaatregelen. Racisme en xenofobie kunnen bijvoorbeeld wel aanleiding geven tot ontslag, maar alleen na een klacht of als het om strafrechtelijke feiten gaat. De rest zit in een grijze zone. Wie in zijn vrije tijd muziekconcerten organiseert voor Blood & Honour of videoboodschappen opneemt voor Sharia4Belgium kan in principe geen strobreed in de weg worden gelegd.

Advocaat Sven Mary beaamt. "Vrijheid van geloof, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging zijn grondwettelijk beschermd. Daar moet ook het leger zich aan houden. Op basis van die criteria kun je niemand ontslaan." Als Defensie radicaal-islamisten of neonazi's wil weren, dan moet dat volgens Mary inderdaad tijdens de rekrutering gebeuren. "Op dat moment kunnen ze de kandidaat-militair grondig screenen en beslissen om hem niet aan te nemen omdat hij bijvoorbeeld extremistische visies heeft. Het lijkt me niet meer dan logisch dat politie- en veiligheidsdiensten dat ook daadwerkelijk doen."