Ultieme test voor Danneels
Het geplande verhoor van kardinaal Danneels wordt de ultieme lakmoesproef voor het onderzoek naar schuldig verzuim in Operatie Kelk: heeft de kerkleider voldoende ondernomen om slachtoffers in nood te helpen?
Danneels, die eerder al werd ondervraagd, zal worden geconfronteerd met een naar verluidt "verpletterende bewijslast". Uit documenten blijkt immers dat hij meldingen van slachtoffers van seksueel misbruik door priesters onvoldoende serieus nam. Dat vertellen onder meer brieven die de kerkvader schreef naar de slachtoffers, hun families of hun nabestaanden. Het zou gaan om "meer dan honderd gevallen" waarin hij niets ondernam.
"Het kwam altijd op hetzelfde neer", zegt priester Rik Devillé van de werkgroep Mensenrechten in de Kerk. "Wij moesten ons niet met zulke zaken bemoeien. Dat zei hij niet letterlijk, maar zo moesten we het wel begrijpen."
Sinds 1992 heeft Devillé met tientallen slachtoffers aangeklopt bij de kardinaal. "Wij hebben ook veel gecorrespondeerd over misbruikzaken. Slachtoffers kwamen die bij mij melden, maar ik wilde telkens dat het gerecht en de kerk werden ingelicht. Het standaardantwoord van Danneels, als het misbruik niet in het aartsbisdom Mechelen-Brussel had plaatsgevonden, was dat we naar de plaatselijke bisschop moesten stappen."
"Ging het wel over zijn bisdom, dan reageerde hij niet", aldus Devillé. "Het enige wat hij zei was dat we de kerk niet in een slecht daglicht mochten stellen. Ik herinner me een zaak van een vrouw die een zoon had gekregen van een nog levende priester. Een glashelder dossier, het enige wat ontbrak was toelating voor een dna-test. Danneels zweeg als een graf."
Tijdens zijn passage in de parlementaire commissie Seksueel Misbruik in december 2010 ontkende Danneels dat hij ooit heeft geweigerd een slachtoffer te ontvangen, laat staan dat hij als kardinaal een doofpotpolitiek bedreef. "Het in beslotenheid afhandelen van pijnlijke kwesties is nooit mijn opzet geweest", klonk het. Danneels zei ook dat hij alleen kon optreden in zijn eigen bisdom. Dat hij slachtoffers van andere bisdommen doorverwees naar hun bisschop, terwijl ze daar al hadden aangeklopt, omschreven de parlementsleden daarop smalend als een 'carrousel'.
Vandaag heeft de kardinaal aan zijn verdediging niets meer toe te voegen, zegt zijn advocaat Fernand Keuleneer, die zich erover beklaagt dat de stand van het gerechtelijk onderzoek opnieuw te grabbel wordt gegooid in de pers: "Wij zullen de onderzoeksrechter opnieuw verzoeken na te gaan of er eens te meer sprake is van desinformatie en manipulatie van het onderzoek."
Onderzoek naar lekken
Eerder al opende het Brusselse gerecht een onderzoek naar lekken in Operatie Kelk. Dat dossier ligt bij onderzoeksrechter Colette Callewaert. Het is zij die nu ook het moederdossier erfde, nadat de veelgeplaagde onderzoeksrechter Wim De Troy de handdoek in de ring gooide.
"Dat zit de speurders enorm dwars", zeggen gerechtelijke bronnen. "Enerzijds voert Callewaert een onderzoek naar hen wegens schending van het beroepsgeheim, de volgende dag moeten ze bij haar langsgaan om onderzoeksopdrachten in ontvangst te nemen. Het vertrouwen is volledig zoek. Bovendien is de vrees groot dat niemand in beschuldiging zal worden gesteld wegens schuldig verzuim. Er is al een kerkleider opgeofferd (Roger Vangheluwe, SS). De angst dat een dossier waarin hard is gewerkt uiteindelijk zal worden begraven, is bijna tastbaar."