Europa pakt fiscale gunstregimes aan
De Europese Commissie buigt zich vandaag over een voorstel voor een minimumbelasting van 10 procent voor bedrijven overal in Europa. Ook de manier van het berekenen van de belastbare winst moet overal dezelfde worden.
Het is nu of nooit, vinden velen. Sinds de belastingschandalen van Lux Leaks en Swiss Leaks staat een rechtvaardiger belasting hoog op de Europese agenda. Niet alleen vanuit de publieke opinie, ook vanuit de OESO en de G20 is de druk groot om grove vormen van belastingontwijking aan te pakken. Agressieve vormen van belastingoptimalisatie zijn niet illegaal, maar ze kunnen niet langer als norm aanvaard worden.
De Europese Commissie heeft daarom een veelbelovend 'actieplan voor een eerlijke en effectieve vennootschapsbelasting' op stapel. Een plan waarin ze hoopt een antwoord te vinden op één cruciale vraag: hoe maken we een eind aan de fiscale gunstregimes die verschillende landen aan bedrijven geven?
Grotere transparantie
In maart kwam de Europese Commissie met een eerste pakket maatregelen, met daarin de automatische uitwisseling van 'rulings'. Nu komt er een tweede pakket, waarin twee opmerkelijke punten opduiken: een minimumbelasting voor alle landen die 10 procent zou bedragen, en een gemeenschappelijke manier voor het berekenen van de belastbare winst.
Met de minimumbelasting wil de Commissie ervoor zorgen dat bedrijven effectief belast worden in elk land. Toch volstaat dat minimumtarief alleen niet. "De vraag is waarop die 10 procent belasting geldt. Als een bedrijf maar 10 procent moet betalen op een klein deel van zijn winst, heb je nog altijd geen rechtvaardige belasting", zegt fiscaal expert Michel Maus.
De Commissie wil daarom ook een gemeenschappelijke definitie om de winst van bedrijven te berekenen. Die definitie zal verplicht worden voor de lidstaten. Dat zou het einde van de notionele interestaftrek in ons land kunnen betekenen, een fiscaal gunstregime voor multinationals dat al langer onder vuur ligt. Ook fiscale regimes in landen als Nederland, Luxemburg en Ierland staan daarmee onder druk.
Een stap vooruit, maar toch zijn er ook vraagtekens bij het plan van de Europese Commissie. Zo is er voorlopig nog geen sprake van 'country by country'-rapportering van winsten of belastingen voor ondernemingen. Die rapportering zou tegemoetkomen aan de roep om grotere transparantie. Het Europees Parlement wil die rapportering via een achterdeurtje al vanaf juli verplicht maken, maar daar is de Commissie tegen. Ze wil eerst een impactstudie laten maken die de gevolgen van die ingreep voor bedrijven moet inschatten.
Verwaterde versie
"Het is dus mogelijk dat er van die rapportering helemaal niets in huis komt. En dat is dan nog een van de makkelijkste ingrepen", zegt Philippe Lamberts, Europarlementslid voor Ecolo.
Hij plaatst ook vraagtekens bij de manier van berekenen van winst binnen Europa. "Dat is een verwaterde versie van het voorstel, waarbij ook zou bepaald worden hoe de winst verdeeld moet worden per lidstaat. Dat zou gebeuren volgens bepaalde criteria, zoals het aantal mensen dat een bedrijf in een land tewerkstelt, gedane investeringen, de omzet. Dat komt er dus niet, wat ik een gemiste kans vind. Ik kijk met enige scepsis naar wat de Europese Commissie onderneemt. Volgens mij probeert ze de zaken op de lange baan te schuiven, in de hoop dat de aandacht van het publiek mettertijd afneemt. Zo kan ze vermijden om echt actie te ondernemen."