500 miljoen vrienden, vier vijanden
Mark Zuckerberg bedacht met Facebook een van de succesvolste websites ooit, maar op zijn weg naar het succes maakte hij ook een pak vijanden. The Social Network, de film die dit weekend in première ging in de Verenigde Staten, schetst een vernietigend beeld van Zuckerberg. Al wordt de waarheid hier en daar geweld aangedaan.
BRUSSEL
Flatterend kun je het portret dat The Social Network van Facebookoprichter Mark Zuckerberg schetst bezwaarlijk noemen. Hij wordt geportretteerd als een sociaal gehandicapte man die begrijpt dat vrouwen niet even simpel in elkaar zitten als computertaal en dus maar Facebook oprichtte in de hoop zo een medestudente aan Harvard te versieren.
The Social Network verhaalt de beginjaren van de oprichting van Facebook, nu dik zes jaar geleden. Zuckerberg studeerde aan Harvard en leefde samen met enkele medestudenten in een typisch studentenhuis. Maar de briljante, hyperintelligente Zuckerberg was volgens de film zelden of nooit te zien op feestjes. Hij zat liever achter zijn computer, te schrijven aan nieuwe programma’s en websites. Zoals Facemash, een site waarop mannelijke Harvardbollebozen de studentes op aantrekkelijkheid beoordeelden.
Facemash werd al snel offline gehaald - niet omdat de site vrouwonvriendelijk was, wel omdat Zuckerberg er het Harvardnetwerk voor gehackt had - maar de site bevatte wel de kiem voor wat uiteindelijk Facebook zou worden. Al lopen de versies vanaf dat punt uiteen. Zuckerberg zegt dat Facebook een logisch vervolg op Facemash was, enkele andere Harvardstudenten voeren aan dat hij hun idee voor de sociaalnetwerksite gepikt heeft. Die diefstal-of-niet-discussie vormt een van de twee centrale verhaallijnen in The Social Network.
Nadat de universiteitskrant over Facemash had geschreven, namen drie ouderejaars contact op met Zuckerberg met de vraag of hij hen wilde helpen met een site die ze bedacht hadden, HarvardConnection. Studenten konden via de website vrienden van elkaar worden, berichtjes sturen, updates geven op hun eigen profielpagina... Alleen hadden de drie jongelui - onder wie de broertjes Winklevoss, twee rijkeluiszoontjes die in het Amerikaanse roeiteam zaten op de Olympische Spelen in Peking - weinig kaas gegeten van codeertaal. Zuckerberg hapte toe, maar liet vervolgens niets meer van zich horen. Iets meer dan een maand later zette hij Facebook online. Een rechtszaak was het gevolg.
Drie vijanden had Zuckerberg al snel, nog geen jaar later kwam er al een vierde bij: Eduardo Saverin, zowat de enige vriend die hij had op Harvard en de man die de eerste duizend dollar in Facebook investeerde. Saverin werd financieel directeur van de prille internetonderneming, maar werd volgens de film al snel koudweg aan de kant geschoven. Met dank aan Sean Parker - gespeeld door Justin Timberlake -de oprichter van de downloadsite Napster, die met zijn vlotte babbel als een soort Mefisto Zuckerberg in zijn macht kreeg. Ook de ruzie tussen Saverin en Zuckerberg eindigde voor de rechtbank.
Oscarkansen
Stof genoeg voor een film, dacht Aaron Sorkin. De man die eerder al The West Wing schreef, boog zich over Facebook en las met veel interesse The Accidental Billionaires, een boek van Ben Mezrich over de moeilijke beginjaren van Facebook. Een boek ook dat erg steunde op de versie van Saverin. Geen wonder dus dat die laatste positief geportretteerd wordt in de film, terwijl zijn vijand Zuckerberg er bekaaid af komt.
Sorkin haalde er vervolgens David Fincher bij, de regisseur van onder andere Se7en, Fight Club en The Curious Case of Benjamin Button. De Amerikaanse recensenten onthaalden de film zeer enthousiast en speculeren nu al over de Oscarkansen. Tijdens zijn openingsweekend deed hij het alvast uitstekend. Vrijdag zou de film al 5,8 miljoen euro hebben opgebracht, en voor het volledige weekend denkt men aan een bedrag tussen 15 en 22 miljoen euro. Vorig weekend haalde Wall Street: Money Never Sleeps 13,8 miljoen euro.
Vrijdag zouden de meeste medewerkers van Facebook in Silicon Valley na het werk naar de film zijn gaan kijken, inclusief de directie. Enkel Mark Zuckerberg zelf ging niet mee.
Feit of fictie
Meer nog dan de kwaliteit is de inhoud van de film voorwerp van discussie. Want is Zuckerberg echt zo’n asociale loser als in The Social Network gesuggereerd wordt? Zuckerberg, die naar eigen zeggen geen plannen heeft om de film te bekijken, vindt het allemaal overdreven. “Het is een film, meer niet. It’s fun. Ik kan je garanderen dat mijn echte leven niet zo dramatisch is. De laatste zes jaar heb ik vooral codetaal geschreven en hard gewerkt. Misschien zou het leuker zijn om die periode te herinneren als een grote fuif, die bol staat van die gekke, dramatische verhalen.”
Zuckerberg kreeg al steun van diverse auteurs en experts, die zeggen dat Sorkin en co. meer dan eens een loopje met de waarheid nemen. Zo had Zuckerberg tijdens de opstart van Facebook een vriendin, wat niet aan bod komt in de film en de stelling onderuit haalt dat hij de website maakte om studentes aan de haak te slaan. David Kirkpatrick, die ook een boek schreef over Facebook, schat dat zelfs maar 40 procent van de film klopt. “Zuckerberg is heel zelfverzekerd en niet vals en sarcastisch, zoals hij wordt geportretteerd in de film. Het algemene beeld dat de film schetst, is bedrieglijk.”
Ook het idee als zou Zuckerberg vrienden verraden voor persoonlijk succes, is een mythe, zegt Karel Baloun. Baloun werkte bij Facebook en had vaak contact met Zuckerberg. Later schreef hij het boek Inside Facebook. “De film is fictie”, stelt hij. “Mark wilde dat iedereen het goed stelde.”
Pr-offensief
Fictie of niet, Zuckerberg is de laatste weken wel bezig aan een opmerkelijk pr-offensief. De man die anders zelden of nooit te strikken is voor een interview en angstvallig over zijn privacy waakt, zat nu in de zetel bij de razend populaire Oprah Winfrey om een klein beetje in zijn ziel te laten kijken. De miljardair - zijn vermogen wordt op 6,9 miljard dollar geschat - liet zelfs voor het eerst camera’s toe in zijn bescheiden huurhuisje, waar hij samen met zijn vriendin woont.
Zuckerbergs bezoekje aan Oprah viel samen met een schenking van honderd miljoen dollar die hij en Facebook gaven aan een onderwijsproject. Een poging om zijn imago op te krikken, luidde het direct. Niets van, sprak Zuckerberg zijn critici tegen. De donatie viel toevallig samen met de heisa omtrent The Social Network. Het gebeurde nu omdat het project nu geld nodig had.