China botst met VS over dalai lama
China heeft de Verenigde Staten beschuldigd van een 'grove inmenging' in zijn binnenlandse zaken en het 'ernstig beschadigen van de bilaterale relaties'. Peking is boos omdat president Barack Obama de Tibetaanse spirituele leider, de dalai lama, ontmoette.
VS-president Obama sprak gedurende vijfenveertig minuten met de dalai lama. Tijdens het gesprek loofde hij de Nobelprijslaureaat voor zijn geweldloos verzet, maar hij herhaalde in één adem dat de VS onafhankelijkheid voor Tibet niet ondersteunt.
Toch reageerde China, dat de dalai lama beschouwt als een gevaarlijke separatist die geweld gebruikt om een aparte Tibetaanse staat op te richten, meteen woedend. Een hoge VS-diplomaat werd in Peking officieel op het matje geroepen en kreeg te horen dat de ontmoeting een "verderfelijke impact" zou hebben op de bilaterale relaties.
"Deze actie is een grove tussenkomst in China's binnenlandse zaken, kwetst de gevoelens van het Chinese volk en beschadigt de Chinees-Amerikaanse relaties", verklaarde Ma Zhaoxu, woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. "De dalai lama heeft al gedurende lange tijd de vlag van religie gebruikt om zich te engageren in anti-Chinese separatistische activiteiten. We vragen dat de VS gewetensvol omgaan met China's principiële en rechtvaardige houding, onmiddellijk ophouden zich te moeien in China's binnenlandse aangelegenheden en hun medeplichtigheid en steun aan Tibetaanse onafhankelijkheidskrachten meteen stopzetten."
Viceminister van Buitenlandse Zaken Cui ontbood daarop "met spoed" Robert S. Wang, de zaakgelastigde van de VS-ambassade in Peking. "De voortdurende stabiele ontwikkeling van Chinees-Amerikaanse banden onderhouden vereist hard werk van beide zijden", waarschuwde Cui.
De dalai lama ontkent China's beschuldigingen. Hij zegt dat hij een vredelievende transitie wil naar autonomie voor de afgelegen Himalaya-regio, die sinds de Chinese inval in 1950 met ijzeren hand wordt bestuurd.
In een verklaring onderstreept het Witte Huis dat de dalai lama aan Obama vertelde dat hij geen onafhankelijkheid zoekt voor Tibet, en hoopt dat "de dialoog tussen zijn vertegenwoordigers en de Chinese regering binnenkort kan hervatten".
Obama zelf herhaalde "zijn krachtige steun voor het behoud van de unieke religieuze, culturele en linguïstische tradities van Tibet en het Tibetaanse volk in de wereld", meldde zijn woordvoerder, Jay Carney, na de ontmoeting. "Hij benadrukte het belang van de bescherming van mensenrechten voor Tibetanen in China." Obama benadrukte ook "het belang dat hij hecht aan samenwerking tussen de VS en China."
Schuldeiser
Obama's ontmoeting met de dalai lama valt voor China op een bijzonder gevoelig moment. Peking kijkt als grootste schuldeiser van de VS argwanend toe hoe de politieke leiders in Washington het maar niet eens raken hoe ze het schuldplafond van 14,3 biljoen dollar kunnen verhogen om te vermijden dat de overheid haar rekeningen niet langer kan betalen. China bezit voor meer dan 1 biljoen dollar aan Amerikaanse staatsobligaties en zou blootgesteld worden aan financiële verliezen als het Congres tegen 2 augustus geen akkoord bereikt. Dat kan immers de intrestvoeten doen stijgen, de waarde van de dollar doen dalen en mogelijk zelfs de globale economie in een nieuwe recessie storten.
De relaties tussen Peking en Washington zagen er onlangs nog rooskleurig uit na een bezoek van president Hu Jintao aan de VS, maar een jonge garde nationalistische Chinezen zet in toenemende mate druk op de huidige bewindvoerders. "We zouden de VS moeten vertellen dat als hun president dit voortzet, de Chinese regering zal overwegen om leden van Al Qaida te ontmoeten", schreef iemand gisteren op de populaire Chinese microblog Weibo.
VS-minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton zal deze week proberen de plooien glad te strijken tijdens een ontmoeting met de Chinese minister van Buitenlandse Zaken. Daarna bezoekt ze de Chinese stad Shenzhen, waar ze de hoogste Chinese diplomaat, staatsraad Dai Bingguo, zal ontmoeten.
Vorige week nog bezocht VS-admiraal Mike Mullen, de stafchef van het Amerikaanse leger, China gedurende drie dagen. De vriendschappelijke visite van de hoogste VS-militair, het eerste in vier jaar, werd overschaduwd door het feit dat beide legers strategische plannen maken waarin ze elkaar op theoretische slagveldkaarten aanduiden als potentiële vijanden.
China voert momenteel een militaire expansiepolitiek in het zuidoosten van Azië, waar de zeeën sinds de Tweede Wereldoorlog gedomineerd worden door de Amerikaanse zeemacht. Onlangs kondigde Peking de bouw aan van zijn eerste vliegdekschip en langeafstandsraketten die schepen kunnen raken tot een afstand van 1.650 kilometer.