IN 'T DIEPST VAN MIJN GEDACHTEN (zou ik 1 dag in de huid willen kruipen van...)

Ja, ik kan na een lange dag ook weleens roepen op de chauffeur twee auto's voor mij, omdat hij daar toch geen last van heeft. Of ik kan in goed gezelschap weleens een gezamenlijk hekeltje retorisch lekker lucht geven, omdat zoiets de feestvreugde vergroot. Maar verder zoek ik bovenal naar waar het mooie zit, het grootse, het dappere, het hoopgevende. Pas op, ik wil niet voorbijgaan aan de tristesse en ellende die ook bij dit leven horen, en ik ben niet tegen nadenken, maar zeker als ik in de openbaarheid over de kunsten spreek, wil ik vertellen over wat mij wist te raken. Niet de fout, maar de schoonheid van de poging zien. Niet de zak in de voorstelling, maar het feestelijke kwartier. Niet het licht teleurstellende einde van het boek, maar de opmerkelijke passage. En hoe meer kritieken ik lees, hoe blijer ik zelf ben om die neiging, hoe heftiger ik die insteek wil beklemtonen. Want waarom er over het ultieme domein van de schoonheid en de troost en de reflectie al die zurigheid moet uitgestort, vanwaar die nood komt aan al te makkelijke vormen van persoonlijke aanval, in een wereld waar er al zovéél is om ongelukkig van te worden, dat blijft voor mij een raadsel.

Maar als ik dan, voor één dag maar, een romanpersonage mocht zijn, dan zou ik, gewoon bij wijze van contrair tegengewicht, toch voor Irrsigler uit Oude meesters van Thomas Bernhard kiezen, iemand die doelgericht en furieus om zich heen mept. Niet alleen bepaalde schilders en filosofen moeten eraan geloven, ook leraren, kitsch, toiletten, het wandelen, de manier waarop die ene vrouw het woord engelenkop zei. En nog.

Hem zou ik willen zijn, dus. Omdat, als je je dan toch verplaatst in een ander, je beter kiest voor iemand die voluit gaat. Omdat hij als niemand ooit tevoren van zeuren een kunstvorm maakt. Omdat hij met zoveel ritme en muzikaliteit oreert dat je er bijna onbestemd blij van moet worden. Omdat er al die humor zit in dat vuurspuwen van hem - altijd een teken van intelligentie. Omdat écht slim geformuleerde bedenkingen bij de dingen ook weer kunnen troosten en helpen, voor wie worstelt in dit bestaan. Omdat er zoveel hunker onder zit, naar graag gezien worden en geloven dat het goed komt.

Ik zou die ene dag iedereen wegsturen en in mijn eentje, ijsberend voor het grote raam, tekeergaan tegen mensen die niet luisteren, maar die buiten argeloos genieten van wat zon. En als er af en toe een niet al te liefdevolle, niet al te slimme criticus toch een flard zou opvangen, en zich aangesproken zou voelen, dan zou ik mezelf er voor één keer toe verplichten om daarmee te kunnen leven.

Griet Op de Beeck is de auteur van de roman Vele hemels boven de zevende (Prometheus).

Griet Op de Beeck

alias Irrsigler

(uit Oude meesters van Thomas Bernhard)