De womanizer van de Franse Revolutie

ROMAN - "Als ik nu een roman zou beginnen, zou ik het niet zo idioot ambitieus aanpakken', zo schrijft Hilary Mantel aan haar lezers in Een veiliger oord. Het werk over de Franse Revolutie is de eerste roman die ze ooit schreef, en die dit jaar, veertig jaar nadat ze eraan begon, in drie hapklare brokken aan het Nederlandstalige publiek wordt voorgeschoteld.

Ambitieus is een woord dat de bijna 62-jarige Mantel allerminst vreemd is. Geef andere auteurs een flinke portie historische feiten en ze zetten het op een lopen, Mantel daarentegen staat diezelfde feiten met open armen op te wachten. Dat die warme ontvangst loont bewijzen de Man Booker Prizes die ze ontving voor Wolf Hall (2009) en Het boek Henry (2012), haar twee meest recente historische romans, en de eerste delen van een trilogie die zich afspeelt in het Tudortijdperk.

Dat ze ook als jonge twintiger niet vies was van wat geschiedenis, getuigen de bijna 900 pagina's over de Franse Revolutie die dit jaar vertaald als Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap verschijnen. In Vrijheid, het eerste deel, schetst ze de aanloop naar de Revolutie en de achtergrond van haar drie hoofdrolspelers: Georges-Jacques Danton, Camille Desmoulins en Maximilien de Robespierre. In haar voorwoord geeft de Britse aan dat ze nu allicht geen drie mannen uit de middenklasse had gekozen maar dat ze als romanschrijver nu eenmaal "één gezicht moet kiezen, de eigenaar ervan identificeren en die mens volgen tot achter de voordeur".

Opruier en stotteraar

Dat laatste doet ze met volle goesting. In haar handen wordt Camille Desmoulins meer dan degene die op 12 juli 1789 het volk opruide: hij blijkt ook een gevoelige ziel die bevestiging zoekt bij zijn vader, een womanizer pur sang en een stotteraar die alleen een massa vlot weet toe te spreken. Ook haar andere twee hoofdfiguren volgt ze vanaf de wieg, langs bijeenkomsten en nachtelijke ontmoetingen tot aan de Bastille, al is het duidelijk dat ze verhalenleverancier Desmoulins verkiest boven de iets minder sensationele Danton en de Robespierre.

Naast deze drie is er uiteraard - het is een historische roman - een hele rits nevenpersonages, onder hen ook de vrouwen, die Mantel vóór het boek in 1992 voor het eerst in het Engels verscheen nog wat extra aandacht toeschreef. Echt uit de verf komen ze evenwel nog steeds niet, en vaak verbreken de stukken over de romantic interests van de fameuze drie de lijn van het verhaal.

Losse flodders

Die lijn is overigens wel vaker ver te zoeken. Het gevoel dat je als lezer pagina's hebt overgeslagen is te frequent: bepaalde paragrafen lezen als losse flodders en Mantel verandert vaker van vertelstandpunt en van tijd dan Camille van lief (en dat is vaak). Waar ze wél al flarden laat zien van de schrijver die ze zal worden, is in de passie waarmee ze schrijft.

Want ook hier doet ze het: iets wat iedereen al van mijlenver ziet aankomen alle kwaliteiten van een cliffhanger meegeven, alsof zij de bestorming van de Bastille heeft uitgevonden. De Robespierre zei het zelf al: "Geschiedenis is fictie." En Mantel de ideale stroomgeleider, zij het hier nog een in wording.

Hilary Mantel, Een veiliger oord. Deel 1: Vrijheid, Signatuur, 271 p., 19,95 euro.

Vertaald door Ine Willems.