Klopjacht op meestervervalser van Giacometti-sculpturen
Duitsland is in de ban van een kunstschandaal. De Nederlander Robert Driessen (54) lichtte samen met een Duitse antiquair gedurende tientallen jaren zowel leken als curatoren op met valse sculpturen van het Zwitserse beeldhouwgenie Alberto Giacometti.
Ondertussen zitten Interpol en de Duitse politie de Nederlandse kunstvervalser, die zich momenteel in Thailand schuilhoudt, op de hielen. Al tijdens zijn jeugd verdiende Robert Driessen geld met schilderen. De zestienjarige schoolverlater reproduceerde schilderijen van onder anderen Kandinsky en Nolde. Maar in zijn eigen werk bleek geen kat geïnteresseerd. Hij bouwde een netwerk op van handelaars die in zijn kopieën geïnteresseerd waren. "Ik wist dat de schilderijen vals waren. De handelaars wisten dat ook. Maar daar werd niet over gesproken. Ik ging ervan uit dat die werken werden doorverkocht als originelen", vertelt Driessen aan het Duitse blad Der Spiegel. Wellicht hangen er in verschillende Nederlandse en Duitse musea valse doeken van de hand van Driessen.
Eind jaren 80 besloot Driessen zich aan de beeldhouwwerken van de Zwitser Alberto Giacometti te wagen. Hij gebruikte een bronsgieterij in Nederland als productiebasis voor zijn miljoenenbedrog. Die gieterij loopt nu risico op vervolging, voor haar - al dan niet vrijwillige - hulp bij het vervaardigen van de vervalsingen.
Cash op de snelweg
Driessen zocht een tijdje naar de beste manier om het werk van Giacometti te kopiëren. "Het is niet moeilijk om werken van Giacometti na te maken", vertelt de man. "Na een tijdje heb je de Giacometti-methode in de vingers. Een kleine figuur duurt bijvoorbeeld maar 30 à 40 minuten om te maken."
In 1998 was Driessens eerste Giacometti-sculptuur af en klaar voor verkoop. Het meest actieve lid van wat ondertussen een kleine bende was geworden, was de Duitse antiquair Guido S. De honger van de antiquair naar de sculpturen van Driessens' hand bleek onstilbaar. "Guido wou steeds meer en meer sculpturen. Ik moest twee hulpjes aannemen om te helpen met het gieten van de sculpturen, omdat ik anders niet aan de vraag kon voldoen", aldus Driessen.
Driessen bleef aan de lopende band vervalsen. De transacties met de antiquair gebeurden telkens langs de autosnelweg. Driessen verplaatste de valse Giacometti's vanuit zijn BMW naar het busje van Guido S., waarna het geld werd overgedragen. Tien jaar lang duurde de zwendel.
De bende van Driessen zocht expliciet naar mensen die niets van kunst afwisten om de beelden van de hand te doen. Gevolg: een miljardair kocht voor meer dan 3.5 miljoen euro 49 valse Giacometti's. Maar ook aan curatoren werden beelden verkocht. Een partij van 18 vervalsingen ging voor 3,7 miljoen euro van de hand.
Meer dan duizend werken
In 2009 werden een aantal bendeleden, waaronder Guido S., opgepakt tijdens de verkoop van een partij sculpturen voor 338.000 euro. Een aantal Duitse politieagenten hadden de geldstromen achterhaald en schaduwden de bende al een tijdje. In hun uitvalsbasis lagen nog meer dan duizend werken opgeslagen. Driessen kon niet worden gearresteerd: hij bevond - en bevindt - zich nog steeds in Thailand, een land waarmee Duitsland geen uitleveringsverdrag heeft.
Het mededogen van de oplichter, die momenteel een café aan de Zuid-Chinese Zee uitbaat, is klein. Hij zocht zelf contact met de Duitse pers om een bekentenis af te leggen. "Als je denkt dat je voor 20.000 euro een echte Giacometti kunt kopen, dan verdien je het om opgelicht te worden. De kunstwereld is verrot." Hij vervalste meer werken dan Giacometti ooit produceerde.