Franstalige vakbonden doen hun zin

Samen uit, samen thuis. Dat is al sinds het aantreden van de regering-Michel het devies van de vakbonden. De christelijke en socialistische bonden, maar ook de Nederlandstalige en Franstalige afdelingen, strijden zij aan zij. Want alleen zo kan het front de regering een beetje pijn doen. Als alleen het FGTB actie onderneemt, dan is het 'de gewapende arm van de PS' - dixit Bart De Wever - die ageert. En welke minister gaat daar rekening mee houden?

Toch is het ooit zo verenigde front verbrokkeld bij de spoorbonden. Gisteren nog bevestigden de twee vleugels van de christelijke vakbond na onderling overleg hun posities. Het Franstalige CSC gaat morgen en overmorgen staken, het ACV gaat gewoon aan het werk. Bij het ABVV klinkt al sinds vorige week hetzelfde verhaal.

De vakbondstoppers zitten hier erg mee verveeld. Zij zien, zeker aan de kant van de christelijke vakbond, liever helemaal geen staking. Achter de schermen heeft ACV-voorzitter Marc Leemans alles op alles gezet om ze nog af te wenden. Hij vreest dat de regering de spoorstaking zal aangrijpen om definitief de aanval in te zetten op de syndicale macht. De discussie over de minimale dienstverlening barstte eind vorig jaar bijvoorbeeld al in volle hevigheid los.

Andere context

Tegelijk gaan er stemmen op binnen de regering om het vetorecht van de vakbonden bij de NMBS op te heffen. Bij grote hervormingen is steeds een tweederdemeerderheid nodig bij het belangrijkste bestuursorgaan, waardoor de bonden de facto alles kunnen blokkeren. Maar als je die regeling aanpast, dan moet je dat ook doen voor andere overheidsbedrijven zoals BPost en Proximus.

"We moeten de confrontatie vermijden", zegt Katrien Verwimp, voorzitter van ACV-Transcom. Onder meer de NMBS, BPost en Proximus vallen onder haar organisatie. "Anders worden we mogelijk overal aan de kant geschoven. Als we niet meer aan tafel zitten, hebben we ook geen enkele invloed meer."

Ondanks de druk, die ook ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw en co. uitoefenden, krijgen de vakbondsbonzen geen vat op de Franstalige achterban. Traditioneel grijpen de cheminots daar sneller naar het stakingswapen, maar ook de politieke context is in het zuiden van het land helemaal anders.

De liberale MR is de enige Franstalige partij in de federale regering, waardoor heel wat spoorweglui zich niet vertegenwoordigd voelen. Ook is er bij de publieke opinie meer begrip voor de stakingen. Haltes op afgelegen plaatsen dreigen te worden afgeschaft, wat ook Jan Modaal kwaad maakt.

Het zou Michel Abdissi zijn geweest, de Waalse voorzitter van ACOD-Spoor (ABVV), die met het plan voor een stakingsaanzegging van vijf dagen kwam aanzetten. De Leeuw en Leemans zullen op dat ogenblik ook grote ogen hebben opgezet. Van zo'n dreigement keer je immers niet zomaar terug. Langs Vlaamse kant was het feit dat de regering een sociaal bemiddelaar zou aanstellen voldoende, voor de Franstalige bonden duidelijk niet. Ze eisten dat de spoorwegdirectie terugkwam op drie beslissingen die ze eind vorig jaar eenzijdig doorvoerde.

Niet definitief

Aan Waalse socialistische kant aarzelt men niet om de communautaire spanning nog wat op te poken. Zo liet FGTB-topman Marc Goblet op de RTBF-radio verstaan dat hij niet begreep waarom de Vlaamse spoorbonden niet mee staken. Abdissi haastte zich om te zeggen dat ook de Vlamingen gedekt zijn door de 'Franstalige' stakingsaanzegging. "Ik heb van hen enorm veel vragen gehad."

Leemans en De Leeuw grijpen niet in en mogen dat officieel ook niet. Ze laten de communicatie daarom over aan de sectorverantwoordelijken. "Het zijn onafhankelijke instanties", klinkt het steeds in de hoogste kringen. "En zij moeten rekening houden met hun achterban."

De verdeeldheid is lastig en zelfs pijnlijk, maar een definitief schisma is niet aan de orde. "Vrijdag wordt iedereen opnieuw wakker", zegt een vakbondstopper. "En dan zal iedereen wel beseffen dat we hoe dan ook moeten onderhandelen." Al zal de onderhandelingspositie van de bonden ongetwijfeld aangetast zijn door de verdeeldheid.