Iran drijft spanning ten top
Iran heeft zijn militaire oefeningen in de Perzische Golf nog opgedreven nu het gisteren ook drie langeafstandsraketten afgeschoten heeft. In een reactie op de westerse sancties dreigt Iran ermee de strategische Straat van Hormuz af te sluiten. De Iraanse rial is intussen fors teruggevallen en in het land is de spanning voelbaar.
Net als het voorbije weekend liet Iran ook gisteren, op het hoogtepunt van een reeks militaire oefeningen die tien dagen geduurd hebben, de spierballen rollen. Het regime kondigde aan dat het "met succes" twee langeafstandsraketten had afgeschoten. "We hebben twee raketten afgevuurd", zei vicecommandant van de zeemacht Mahmoud Mousavi op de staatstelevisie. "Het betreft een grond-zeeraket, de Ghader ('Machtig'), en een grond-grondraket, de Nour ('Licht')." Later op de dag werd nog een derde raket getest.
Hoewel Mousavi de term 'lange afstand' gebruikte, bedraagt de reikwijdte van de Ghader slechts 200 kilometer, zo zei het semi-officiële persagentschap Fars. Dat blijft een behoorlijk eind onder de 5.500 kilometer die het Pentagon in Washington als criterium voor lange afstand hanteert. Hoeveel kilometer ver de Nour precies vliegt, werd niet bekendgemaakt. Iran wil vooral laten zien dat het Israël en de Amerikaanse vloot in de Golf kan treffen.
De oefeningen voeden de geopolitieke hoogspanning die de voorbije dagen al was opgebouwd. Teheran dreigt er immers mee de Straat van Hormuz af te sluiten als het Westen doorgaat met zijn sancties tegen het regime, en als die sancties ook op de olie-export slaan. Door de Straat passeert liefst 40 procent van alle olie. De VS en Europa vrezen dat de olieprijs weleens naar een onhoudbare 200 dollar per vat kan stijgen als Iran zijn plan tot uitvoer brengt.
Maar Teheran blaast koud en warm. Nog gisteren meldden de autoriteiten dat het niet hun bedoeling was de zee-engte af te sluiten en dat het enkel simulaties had uitgevoerd. "Er is geen enkel bevel tot sluiting gegeven", zei admiraal Habibollah Sayyari, eveneens op de staatsomroep. "We zijn wel voorbereid op diverse scenario's."
De Amerikaanse Vijfde Vloot, die in Bahrein gevestigd is, 225 kilometer van Iran, zegt dat ze onder geen beding zal dulden dat Teheran de Straat van Hormuz sluit en zo een feitelijke blokkade afdwingt.
Iran verwerpt de beschuldigingen van het Westen en van het VN-atoomagentschap IAEA dat het aan een atoombom werkt. De Islamitische Republiek zegt dat ze de nucleaire technologie nodig heeft met het oog op haar elektriciteitsbevoorrading. De VS noch Israël sluit militaire actie uit als Iran niet via diplomatieke weg op andere ideeën kan worden gebracht.
Ook de sancties moeten de druk verhogen. Zaterdag zette de Amerikaanse president Barack Obama zijn handtekening al onder een wet die banken aanpakt die met de Iraanse centrale bank samenwerken. De Europese Unie wil voor het eind van deze maand bepalen of ze de VS volgt in de bevriezing van invoer van olie uit Iran.
De verhoogde spanningen laten zich onder meer aflezen in de steile duik die de rial de jongste 24 uren genomen heeft. De Iraanse munt tekende gisteren een val van 6 procent op tegenover de dollar. In vergelijking met een jaar geleden heeft de munt al 60 procent aan waarde ingeboet tegenover de dollar. Iran betrekt liefst 80 procent van zijn inkomsten uit olie. Binnen de Opec moet het qua volume alleen rivaal Saoedi-Arabië laten voorgaan.
Om maar te zeggen dat de afsluiting van de Straat van Hormuz in de eerste plaats Iran zelf keihard zou treffen, en dat het regime dus eigenlijk zichzelf in de voet schiet. Maar mogelijk speelt Teheran bewust met vuur en kiest het bij gebrek aan alternatief voor de vlucht vooruit. Iran kampt immers met forse interne spanningen die alleen maar toegenomen zijn sinds de erg controversiële herverkiezing van Ahmadinejad in juni 2009. De Arabische lente en de onvermoeibare contestatie tegen bondgenoot en buurman Bashar al-Assad hebben ook de religieuze heersers in Iran weer bang gemaakt.
In de zomer van 2009 zag het er heel even naar uit dat het Iraanse regime er gelegen had. Alleen door middel van ijzeren repressie konden de betogers van de straat weggehouden worden.